مواجهه عالمان دین با پیدایش بانک در ایران و دلالت های آن، به روش تحقیق تاریخی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
توجه تاریخی-اقتصادی به پیدایش نظام بانکی در دوره قاجار و مواجهه عالمان دین با این پدیده مدرن، یکی از مهمترین نقاط چالشی تاریخ معاصر ایران است که علاوه بر تایید امکان تحقق الگوهای اقتصاد اسلامی، منبعی غنی برای بررسی تجربه تاریخی بانکداری اسلامی می باشد. این تحقیق نشان می دهد عالمان دین در مواجهه با پیدایش نظام بانکی، سه رویکرد متفاوت را متناسب با شرایط زمانی خود اخذ نموده اند. در برهه ای که تماس با دنیای تکنیک جدید هنوز عمق اساسی پیدا نکرده بود، عالمان دین با احتیاط و دقت کامل، با سلب و تحریم کلی جلوی ورود بانک به ایران را گرفتند. اما بعد از هجوم سرسام آور ساختارهای سیاسی-اقتصادی مدرن به داخل کشور، عالمان دین با رویکرد اخذ و اقتباس، سعی کردند اولاً اقدام به تأسیس بانک مستقل ملی کنند و ثانیاً ساختار آن را از بهره و ربای محرم بزدایند تا با قوانین فقهی، مغایر نباشد. اما بعد از جریان استقلال نسبی در نظام بانکی، رویکرد سوم عالمان دین، طراحی و مدل سازی ساختارهای اقتصادی-اجتماعی بر اساس دستورات دین بود. درحالی که بانک های تجاری دارای حق انحصاری خلق پول دورنزا هستند و ثروت خلق شده را در اختیار افراد خاصی قرار می دهند؛ الگوهای اقتصادی اسلامی آن دوران، این امکان را فراهم آورد که اولاً نقدینگی مستقیماً در اختیار بخش واقعی اقتصاد قرار گیرد و ثانیاً همه آحاد جامعه بر اساس تعاون جمعی بتوانند در فعالیت اقتصادی تولیدی مشارکت کنند و ثروت حاصل از آن به طور عادلانه بین آنان تقسیم گردد.Exposure of religious scholars to the emergence of banks in Iran and its implications through historical research
Historical-Economical attention to the Emergence of the banking system in the Qajar period and the Confrontation of religious scholars to this modern phenomenon is one of the most important challenges in the Iranian contemporary history, which in addition to confirming the feasibility of Islamic economic models, is a rich source for historical experience in the field of Islamic banking. This research shows that religious scholars in dealing with the bank emergence, have taken three different approaches according to the time conditions. At a time when contacting with the new technological world had not been spread significantly, religious scholars with complete caution and precision, prevented the bank entrance to Iran with a general ban. But after the staggering influx of modern political-economic structures into the country, religious scholars tried to establish an independent national bank based on adapting the banking system, and secondly, to remove its structure from usury so as not to contradict jurisprudence. But after the activity of relative independence in the banking system, the third approach of religious scholars was to design and model socio-economic structures based on religious orders. While commercial banks have the exclusive right to Endogenous money for certain individuals, at this time, the Islamic economic models made it possible, liquidity should be directly available to the real sector of the economy, firstly, and secondly, all members of society should be able to participate in productive economic activities on the basis of collective cooperation, and the resulting wealth should be distributed fairly among them
تبلیغات
