بداهه پردازی در موسیقی دستگاهی ایران و ارتباط آن با شخصیت اجتماعی بداهه پرداز (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

تحقیق حاضر به مطالعه نسبتِ کُنشهای اجتماعی و رفتارِ نوازنده یا خواننده موسیقی با کیفیت و چگونگیِ بداههپردازی او در حوزه موسیقی میپردازد. بدینمنظور با بهرهگیری از روش تحلیلی و مطالعه میدانی، دیدگاه دو گروه از پرسششوندگان را در قالب دو جامعه آماری مجزا بررسی کرده است. نمونه آماریِ اول، شامل مدرسین و استادان مطرح موسیقی در دهه های 60 و 90 شمسی است که با بهرهگیری از نتایج پرسشنامه یک به رفتارشناسی نوازنده از منظر خودِ شخص پرداخته است. نمونه آماریِ دوم، شامل دانشجویان دانشکده موسیقی و هنرجویان کلاسهای آزاد موسیقی بوده که بهوسیله پرسشنامه دو کُنشهای اجتماعی و رفتار نوازندگان موسیقی را از منظر شاگردان و دانشجویانِ آن مطالعه کرده است. پژوهش حاضر بهدنبال تأیید این فرضیه است که بداههپردازی، هنری ذاتی است و وابستگیِ شایان توجهی به ویژگیهای شخصیتیِ نوازنده و خواننده موسیقی دارد. تجزیه و تحلیل و مقایسه پاسخهای دو نمونه آماری موردِبحث مشخص نمود که کُنشهای اجتماعی، رفتار بداههپردازِ موسیقی، ادبیات گفتاری و همسانسازیِ اجتماعیِ بداههپرداز، ارتباط معناداری با کیفیت و نحوه پردازش بداهه نوازنده و خواننده موسیقی دارد. همچنین تحلیل یافته های نمونه آماری مشخص نمود، تفاوت معناداری بین ویژگیهای شخصیتیِ بداههپردازان با گروهنوازانِ موسیقی وجود داشته و در آموزش موسیقی علاوهبر آموزش فنون عمومی نوازندگی هنرجویان موسیقی باتوجهبه ویژگیهای شخصیتی و توانمندی ذاتیشان میبایست به دو گروه، تکنوازان و گروه نوازان تفکیک شده و هر گروه روند آموزش ویژهای را طی نماید. هدف اصلی هم، شناساندن رابطه رفتار اجتماعی بداههپرداز با تواناییِ خَلقِ درزمان واقعیِ موسیقی و بهکارگیری آن در روند آموزش علمی هنرجویان و دانشجویان موسیقی است.