تحلیل جامعه شناختی مصونیت دفاعی وکیل در حقوق ایران (مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

چکیده

مصونیت دفاعی وکلا به عنوان یکی از مهمترین ارکان تشکیل دهنده ساختار قضایی ایران شامل ضمانت های مربوط به دفاع در قانون اساسی بوده نهاد وکالت نیز به عنوان یکی از پرتو های بنیادین مربوط به دادرسی متعارف در نظام قضایی ایفای نقش می نماید. بنابراین این پژوهش با هدف تحلیل جامعه شناختی مصونیت دفاعی وکیل دادگستری در حقوق کیفری ایران به روش توصیفی اسنادی انجام شده است. برای ادبیات نظری از آرای، قانون مداری پارسونز، نظارت پذیری دورکیم، جامعه مدنی هابرماس، حقوق مدنی مارشال، اعتماد نهادی بوردیو، عدالت ورزی کانت و روالز، آزادی پوپر، برلین و سارتر استفاده شده است. یافته های اسنادی حاصل از تحلیل متون موجود که پاسخی برای سوالات پژوهش هستند نشان داده که مصونیت دفاعی وکیل در دو حوزه اصلی جامعه شناختی و حقوقی بررسی شده است. در حوزه جامعه شناختی یافته های تحلیل نشان داده که مقوله های قانون مداری، نظارت پذیری، حوزه عمومی، جامعه مدنی و اعتماد نهادی با مکانیزم های اجتماعی و نظری به مصونیت دفاعی وکلا منجر شده و نهادهای حکومتی نیز با استفاده از تفکیک قوا و ایجاد فضای آزاد در قالب توسعه آزادی های فردی و مدنی می توانند زمینه های افزایش اختیارات قانونی به منظور افزایش مصونیت دفاعی وکلا ایجاد کنند. در بخش حقوقی نیز وکیل در موضع دفاع از احترام و تامینات شاغلین شغل قضا برخوردار است و در این راه با راهبردهای اصل عزتمندی، حمایت از حقوق، احقاق حق همراه با افزایش نظارت پذیری و تضمین اقتدار قضایی مصونیت دفاعی به دست می آید.