جایگاه یهودیان در بخش های اقتصادی دوره قاجار (با تاکید بر مشروطه تا پایان جنگ جهانی اول)

چکیده

ایرانیان یهودی در دوره قاجاریه با عوامل گوناگون محدودکننده اجتماعی و اقتصادی رو به رو بودند. به دلیل ذهنیت رایج عامه مردم نسبت به یهودیان، محدودیت هایی برای فعالیت های اقتصادی یهودیان وجود داشت. اما یهودیان از دشواری های زندگی شان به سود خود بهره برداری کردند. پیروزی مشروطه در ایران، زمینه اجتماعی و قانونی مناسبی را فراهم آورد، یهودآزاری کمتر شد و از آن پس دیگر نه خبری از وصله جودی بود، نه پرداخت مالیات سرانه. این امر باعث شد یهودیان فعالیت های اقتصادی شان را افزایش دهند. با وجود برخی از این محدودیت ها در دوره قاجاریه، یهودیان در بازار پذیرفته شده بودند و می توانستند به راحتی به کسب و کار و بازرگانی بپردازند. سهم عمده ای از صادرات و واردات ایران در دست بازرگانان یهودی قرار گرفت و آنها توانستند به پیشرفت های قابل توجهی دست یابند. برخی از آنها به شهرها پرجمعیت روی آوردند و شغل های پرسودی مانند بازرگانی، صرافی، دلالی و پزشکی را در دست بگیرند. هدف: هدف اصلی در این پژوهش، تبیین نقش و جایگاه یهودیان در بخش های مختلف اقتصادی دوره قاجاریه می باشد.یافته ها و نتیجه گیری: وقوع جنگ جهانی اول، وضعیّت اقتصادی ایران را برهم زد و به تبع آن یهودیان نیز که بعد از سال ها محدودیت توانسته بودند به پیشرفت های قابل توجهی در زمینه بازرگانی، بانکداری و صرافی و دلالی برسند در تنگنای کامل قرار گرفتند. این جنگ بر مهم ترین شاخه فعالیت اقتصادی یهودیان، یعنی بازرگانی، آسیب جدّی وارد کرد. علاوه بر آن، جنگ سبب افزایش تعصبات دینی در منطقه گردید؛ که این امر تأثیر مستقیمی بر روحیات یهودیان و تمایل آنها به مهاجرت گذارد. وضعیت اقتصادی نامناسب ایران در آن سال ها و مهاجرت از ایران جایگاه ممتاز اقتصادی یهودیان را در عصر قاجاریه به شدت متزلزل کرد. در واقع، پس از جنگ پیشرفت های قابل توجه یهودیان در زمینه های مختلف اقتصادی، دچار یک وقفه چند ساله شد.