جنوب غرب ایران در دوره ساسانی (با استناد به باقی مانده بناهای چهارتاقی و مدارک و متون تاریخی و جغرافیایی قرون 3 تا 9 ه .ق.)
آرشیو
چکیده
دو استان خوزستان و ایلام به واسطه موقعیت جغرافیایی خود همواره درطول تاریخ موردتوجه تمامی حکومت های مستقر و حاکم در ایران بودند. این توجه منحصر به یک یا دو دولت نبود و این اقبال درطول تاریخ حتی پیش از تاریخ به واسطه موقعیت جغرافیایی مناسب و همجواری با بین النهرین ادامه داشت. در برخی از دوره ها بنا به دلایل سیاسی، مذهبی، قومی و... مقرّ قدرت در بخش خارج از جنوب غرب فلات ایران متمرکز بود. حکومت هایی چون هخامنشی و ساسانی از آنجمله هستند. دولت ساسانی با بیش از 4 قرن حکمرانی در گستره ای عظیم در آسیای غربی، همواره توجه ویژه ای به خاک پارس داشت. شهرهای معتبر این دوره چون استخر، گور و شاپور خوره در این حوزه جغرافیایی احداث شدند. شمار قابل توجه نقوش برجسته، بناهای معماری عام المنفعه، آتشکده ها (چهارتاقی ها)، گواه بر این جایگاه استثنائی سرزمین پارس است. اما با تمامی این دلایل، جنوب غرب، مشخصاً خوزستان و ایلام، همچنان در کانون توجه دولتمردان ساسانی بود. در این پژوهش با استناد به متون و منابع مکتوب تاریخی، جغرافیایی و سفرنامه های (تألیف شده در فاصله قرن های سوم تا نهم ه .ق.) و بناهای چهارتاقی و آتشکده های متعدد و قابل توجه در این نواحی این اهمیت و توجه موردبررسی قرار گرفت. روش تحقیق در این پژوهش، تاریخی و توصیفی است. با بررسی متون و مدارک باستان شناختی (چهارتاقی ها) و مطالعه در خط سیر ساخت چهارتاقی از جنوب به شمال در کرانه مرزی بین النهرین باستان، و اشاره غالب متون تاریخی به وجود آتشکده های متعدد در این نواحی، می توان به این نتیجه رسید که این بخش از خاک ایران اهمیتی برابر با پارس در حکومت ساسانی داشته، و این مناطق نیاز به بررسی و کاوش های بیشتر در حوزه دولت ساسانی دارد.تبلیغات
