کاوشی داده بنیاد بر موانع سازمانی نشاط آفرینی در محیط دانشگاه(مورد مطالعه دانشگاه الزهرا) (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

تحقیق حاضر در پی آن بود تا با رویکرد تفسیرگرایانه، موانع سازمانیِ با نشاطی در محیط دانشگاه را بر مبنای مدل داده بنیادکشف کند. روش: این تحقیق از نظر نوع هدف، کاربردی و به روش زمینه ایِ نظریه پردازی داده بنیاد انجام شده است. جمع آوری داده ها با روش مصاحبه نیمه ساختاریافته در محدوده زمانی سالهای 97-95 صورت پذیرفته است. با استفاده از نمونه گیری هدفمند و بر مبنای شاخص اشباع نظری، با 20 نفر از صاحب نظران دانشگاه الزهرا در حوزه مدیریت منابع انسانی و روان شناسی سازمانی مصاحبه صورت گرفت. کدهای حاصل از متن گزاره ها، با روش کلایزری احصا شدند و بر مبنای آنها، مدل پارادایمی موانع سازمانی نشاط آفرینی در محیط دانشگاه با روش داده بنیاد شناسایی شد. برای بررسی پایایی و اعتبارسنجی مدل، با روش ضریب توافقات کاپای کوهن، پرسشنامه ای تهیه و از پنج خبره خواسته شد در خصوص توافقاتشان بر نسبت به کدگذاری های انجام شده در مدل، اعلام نظر کنند. یافته ها: در مدل پارادایمی کشف شده، شرایط ناکارامدی قوانین و مقررات، به عنوان شرایط علّی، بر موانع نشاط آفرینی سازمانی در دانشگاهها اثرگذار است. در این بین، مهجور ماندن توانمندی های دانشگاه به عنوان شرایط مداخله گر و بروز تعارضهای کار-خانواده، به عنوان شرایط زمینه ای، در جهت تشدید پدیده بی نشاطی سازمانی اعضا عمل می کنند که این شرایط سه بُعدی(علّی- زمینه ای- مداخله گر) در تعامل و کنش متقابل با هم موجب بروز واکنشهای روان شناختی منفی و ضدِّ بهره ور سازمانی در فضای رقابتیِ دانشگاه می شود که پیامد آفرینش بی نشاطی سازمانی را به همراه خواهد داشت. در ادامه، با نرم افزار اس.پی.اس.اس، میانگین حسابی ضرایب توافقی خبرگان به صورت تقریبی 8/0 به دست آمد که به معنی تأیید پایایی و اعتبار مدل یافت شده از نظر خبرگان است. نتیجه گیری: دانشگاه می تواند با استقرار مدیریت راهبردی منابع و تحت تأثیر سه شرط لازم و کافیِ حمایت دررفع تعارضهای کار- خانواده، برندسازی توانمندی های دانشگاه در جامعه هدف، بالنده سازی قوانین و مقررات با رفع موانع سازمانی از طریق پرورش ظرفیتهای روان شناختی مثبت و بهره ور سازمانی، زمینه ساز نشاط سازمانی اعضا شود؛ به گونه ای که بازتاب آن در قالب شکوفایی استعدادها و پویایی آموزشی- پژوهشی- اجرایی عضو دانشگاه(تولید و اشتراک علم) و پاسخ به نیازهای محیطی و محاطی(کیفیت، تخصص، دانش، درآمدزایی) دانشگاه به نمایش گذاشته خواهد شد.