امکان سنجی توانایی فضای مجازی در شکل گیری و بهره وری از تربیت دینی (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

با ظهور و گسترش صنعت ارتباطات و در راستای آن اینترنت به عنوان شبکه ارتباطاتی و اطلاعاتی جهانی، فضای جدیدی در عرصه زندگی به وجود آمد که می توان با عناوینی هم چون فضای دوم یا فضای مجازی از آن یاد کرد؛ فضایی که استفاده از آن دارای ابعاد مثبت و منفی است. مبانی نظری این پژوهش که با هدف امکان سنجی توانایی فضای مجازی در ایجاد و بهره وری از تربیت دینی انجام شده است، بهره گیری از پارادایم دوفضایی شدن و مفهوم سازی تفاوت خصایص فضای مجازی و مؤلفه های تربیت دینی است. روش پژوهش نیز در سنت پژوهش های کیفی، از نوع توصیفی- تحلیلی و با نگاه نقادانه است که به صورت کتابخانه ای انجام شده است؛ ابزار گردآوری داده ها نیز فیش برداری از مجموعه آثار مرتبط است. یافته های پژوهش نشان می دهد جمله «خودت را بشناس»، مصداقی برای این است که انسان برای ورود به تربیت- به ویژه تربیت دینی- لازم است ابتدا معنای صحیحی از خود و سپس از دیگران داشته باشد؛ بر این اساس سریع شدن فضا، فراگیری، قابلیت دسترسی دائم، فرامکانی، فرازمانی، جهانی بودن، سیال بودن، تشدید شدن واقعیت و چندرسانه ای بودن از جمله فرامتغیرهای این فضا هستند که زندگی در جهان دوم، زندگی دوفضایی معاصر و نیز منابع هویتی افراد را تحت تأثیر قرار داده است. نتیجه آن که مشکل عدم وجود هویت اصیل و عامل با سرازیر شدن آموزش های دینی در دنیای مجازی نتیجه بخش نبوده و نتیجه ای غیر از دستیابی به قشری گرایی و صورت گرایی نداشته است؛ لذا دستیابی به هسته تربیت دینی با مؤلفه های دنیای مجازی سازگاری چندانی ندارد و هم نشینی از نوع التقاطی است.