بررسی و تحلیل کاربرد حروف اضافه در شعر شاعران برجسته دوره سامانی (مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

چکیده

عنصر زبان یکی از پدیده های اجتماعی است که همواره در حال تغییر و دگرگونی است. زبان فارسی نیز به دور از این تغییر و تحولات نبوده است. یکی از این دگرگونی ها، تغییر حروف اضافه است. در این پژوهش به بررسی حروف اضافه، انواع و چگونگی آن در زبان شعری شاعران برجسته ی دوره ی سامانی و مقایسه ی آن با زبان معیار امروز پرداخته شده است. بررسی شواهد بیانگر این است که در دوره ی یادشده، حروف اضافه ی ساده و مرکّب گوناگونی کاربرد دارند. این حروف از لحاظ شکل و ساختار و هم چنین بار معنایی دارای گستردگی و تنوع فراوانی هستند. علاوه بر این حروف اضافه ای در این دوره کاربرد دارند که در دور های بعد کاهش یافته یا به طور کامل متروک شده اند. همچنین تعدادی از عبارات (حرف اضافه و متمم) در این دوره وجود دارند که برخی از دستورنویسان، آن ها را حرف اضافه مرکب دانسته اند؛ درحالی که به نظر می رسد این عبارات، ترکیبی از «حرف اضافه-ی ساده» و «متمم» می باشند.