مطالعه تطبیقی تجلی نمادین سرو در ادبیات و نگارگری ایرانی (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

سرو عنصری پرکاربرد و مشترک در ادبیات و هنر نگارگری است. مسئله اصلی تحقیق آن است که چگونه می توان میان عنصر سرو در ادبیات و نگارگری رابطه ای یافت که آن را توضیح دهد. بنابراین هدف اصلی تحقیق دستیابی به رابطه معنایی و نشانه ای بین عنصر سرو در ادبیات و نگارگری بوده است و مبتنی بر این سؤالات است که چه رابطه ای میان عنصر سرو در ادبیات و نگارگری وجود دارد و حاوی چه مفاهیمی است؟ بر این اساس در تحقیق حاضر عنصر سرو در نگاره های ایرانی و ادبیات با روش نشانه شناسی بینامتنی مورد بررسی قرار گرفته است. بینامتنیت اصطلاحی مبتنی بر آرای کریستوا و ژنت است. ژنت بیش متنیت را نوعی بینامتنیت و شامل همانگونگی و دگرگونگی معرفی می کند. برای دستیابی به اهداف تحقیق، نخست نگاره های متعلق به مکاتب مختلف و اشعار مورد بررسی قرار گرفته و از میان آنها نگاره های حاوی نقش سرو و همچنین اشعار شامل سرو و همنشینانش، با نمونه گیری هدفمند، انتخاب شده اند و تا زمانی که اشباع نظری حاصل شود نمونه گیری ادامه یافته است. یافته های تحقیق حاکی از آن است که رابطه بینامتنیت میان نماد سرو در اشعار و نگارگری ها وجود دارد و رابطه بینامتنی بیش متنیت همانگونگی و بیش متنیت دگرگونگی افزایش و جانشینی نیز مشاهده می شود.