با چه کسی مشورت کنیم ؟

رسول خدا صلى الله علیه وآله وسلم:
((یا على ما حاز من استخار و لا ندم من استشار)).(1)
اى على! کسى که از خدا طلب خیر کرد سرگردان نشد و کسى که مشورت کرد پشیمان نگشت.
امام على علیه السلام:
((من استبد برإیه هلک و من شاور الرجال شارکها فى عقولها)).(2)
هر کس که پاى بند رإى خود شد به هلاکت رسد و هر که با دیگران مشورت کرد شریک عقل آنان شود.
امام على علیه السلام:
((من شاور ذوى الالباب دل على الصواب)).(3)
آن که با صاحبان خرد مشورت نماید, به راه راست راهنمایى شود.
امام على علیه السلام:
((اذا احتجت الى المشوره فى إمر قد طرإ علیک فاستبده ببدایه الشبان فانهم احد اذهانا و اسرع حدسا ثم رده بعد ذلک الى رإى الکهول والشیوخ لیستعقبوه و یحسنوا الاختیار له فان تجربتهم إکثر)).(4)
هرگاه در کارى که برایت پیش آمد نیاز به مشورت داشتى, نخست با جوانان مشورت کن زیرا آنان تیزهوش تر و در فهم مطالب سریعترند. سپس از کنهسالان و پیران بخواه تا آنان چاره جویى نموده و بهترین را برگزینند, چرا که تجربه آنها بیشتر است.
امام على علیه السلام:
((لاتدخلن فى مشورتک بخیلا یعدل بک عن الفضل و یعدک الفقر و لا جبانا یضعفک عن الامور و لا حریصا یزین لک الشره بالجور فان البخل والجبن والحرص غرائز شتى یجمعها سوء الظن بالله)).(5)
بخیل را در مشورت کردن دخالت نده, که تو را از نیکوکارى باز مى دارد, و از تنگدستى مى ترساند. ترسو را در مشورت کردن دخالت نده, که در انجام کارها روحیه تو را سست مى کند, حریص را در مشورت کردن دخالت نده, که حرص را با ستمکارى در نظرت زینت مى دهد, همانا بخل و ترس و حرص, غرائز گوناگونى هستند که ریشه آنها بدگمانى به خداى بزرگ است.
امام على علیه السلام:
((لا تشاور عدوک واستره خبرک)).(6)
با دشمنت مشورت مکن و خبرت (رازت) را از وى مخفى کن.
امام سجاد علیه السلام:
((ارشاد المستشیر قضإ لحق النعمه)).(7)
راهنمایى کردن مشورت کننده, گزاردن حق نعمت است.
امام صادق علیه السلام:
((شاور فى إمرک الذین یخشون الله عزوجل)).(8)
در کارت با افرادى مشورت کن که از خدا مى ترسند.
امام صادق علیه السلام:
((لا تکونن اول مشیر و ایاک والرإى الفطیر)).(9)
در مشورت نخستین کسى مباش که نظر مى دهد و از اظهار رإى ناپخته بپرهیز!
امام کاظم علیه السلام:
((مجالسه إهل الدین شرف الدنیا والاخره و مشاوره العاقل الناصح یمن و برکه و رشد و توفیق من الله فاذا إشار علیک العاقل الناصح فایاک والخلاف فان فى ذلک العطب)).(10)
همنشینى با اهل دین شرف دنیا و آخرت است و مشاورت با خردمند خیرخواه, میمنت و برکت و هدایت است و توفیقى از خداوند. پس چنان چه شخص عاقل و خردمند تو را راهنمایى کرد مبادا سرپیچى کنى که هلاک خواهى شد.
پى نوشت ها:
1. امالى طوسى, ص136.
2. نهج البلاغه, حکمت 161.
3. کنزالفوائد, ج1, 367.
4. شرح نهج البلاغه, ابن ابى الحدید, ج20, ص337.
5. نهج البلاغه, نامه53.
6. غرر الحکم, ج2, ص320.
7. تحف العقول, ص283.
8. بحار, ج75, ص98.
9. الدره الباهره, ص31.
10. بحار, ج78, ص313.