محسن بیات

حدود 32درصد انرژی در دنیا در ساختمان ها مصرف می شود. در میان راهکارهای متنوع برای کاهش این میزان مصرف، انتخاب انواع مناسب پنجره ها در پوسته ساختمان ها می تواند نقش مهمی در بهره وری انرژی آن ها داشته باشد. به دلیل تابش مستمر خورشیدی به جبهه جنوبی، در این مطالعه، تأثیر پارامترهای مختلف پنجره دوجداره همچون نوع شیشه و همچنین گاز پرکننده بین دوجداره شیشه با چهار فاصله هوایی مختلف مورد بررسی قرار گرفته است. در این پژوهش بیان یافته ها و تحلیل آن ها به صورت قیاسی بوده که در قالب نمودار ارائه گردیده است. یافته های پژوهش نشان می دهند که استفاده از شیشه انعکاسی با گاز زنون و فاصله هوایی 8 میلی متری حداکثر صرفه جویی انرژی را به میزان 99/14درصد در قیاس با مدل مرجع برای جبهه جنوب فراهم می کند. نتایج نشان می دهند انتخاب شیشه جاذب و کم گسیل حتی در بهترین شرایط انتخاب مناسبی برای شهر تهران نیست زیرا نسبت به مدل مرجع به ترتیب به میزان 53/0 و 79/3درصد باعث افزایش مصرف انرژی می شوند.

هدف این مطالعه بررسی تأثیر راهبردهای پیش آموزش واسکریپت در محیط یادگیری مبتنی بر استدلال ورزی همیارانه بر اکتساب مهارت تصمیم گیری، انتقال آن به داستان اخلاقی جدید و رضایت دانش آموزان بود. جامعه آماری پژوهش،کلیه دانش آموزان پایه ششم شهر نی ریز در سال تحصیلی 1399/1400 بود. سه مدرسه مهرگان، مهردانش و بهمن از طریق نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند. از میان هر یک از این سه مدرسه،یک کلاس پایه ششم انتخاب و به طور تصادفی در گروه های آزمایشی 1(پیش آموزش )،آزمایش 2(اسکریپت ) و آزمایشی 3(ترکیبی ) قرار داده شدند. پس از اجرای پیش آزمون،یک واحد یادگیری شش هفته ای تصمیم گیری اخلاقی-اجتمایی براساس رویکرد استدلال ورزی همیارانه و مبتنی بر داستان های اخلاقی منبعث از زندگی واقعی دانش آموزان در هر سه گروه با پشتیبانی های مختلف طراحی و اجرا شد.برای تحلیل داده های گردآوری شده از آزمون آماری تحلیل واریانس برای اندازه گیری مکرر وتحلیل واریانس یک راهه استفاده شد. نتایج نشان داد دانش آموزانی که در فرایند استدلال ورزی همیارانه ترکیبی از دو پشتیبانی پیش-آموزش واسکریپت را دریافت کرده بودند، در اکتساب مهارت تصمیم گیری،انتقال آن به داستان اخلاقی جدید و رضایت از دو شرایط دیگر عملکرد بهتری داشتند. همچنین، گروهی که قبل از استدلال ورزی همیارانه پیش-آموزش دریافت کرده بودند در اکتساب مهارت تصمیم گیری، و انتقال آن به داستان اخلاقی جدید نسبت به گروهی که اسکریپت دریافت کرده بودند عملکرد بهتری داشتند. کاربردها و پیشنهادات برای پژوهش های آینده مورد بحث قرار گرفته است.

این مطالعه به بررسی تأثیر محیط یادگیری مبتنی بر مباحثه تحت پشتیبانی معلم (الگوسازی و مربی گری) بر بهبود مهارت های تصمیم گیری اخلاقی- اجتمایی دانش آموزان پرداخته است. سه کلاس پایه ششم دبستان انتخاب و به طور تصادفی در گروه های آزمایشی 1 (راهبرد الگوسازی)، آزمایش 2 (راهبرد مربی گری) و آزمایشی 3 (راهبرد ترکیبی) قرار داده شدند. سه محیط یادگیری با پشتیبانی معلم، به نام محیط یادگیری مبتنی بر مباحثه طراحی و این پشتیبانی های آموزشی در محیط های یادگیری اعمال شد. پس از اجرای پیش آزمون، یک واحد یادگیری شش هفته ای تصمیم گیری اخلاقی - اجتمایی مبتنی بر مباحثه در مورد داستان های اخلاقی، با پشتیبانی آموزشی الگوسازی، مربی گری، یا ترکیبی اجرا شد. داده های حاصل از پیش آزمون - پس آزمون و آزمون کاربرد مهارت های تصمیم گیری با استفاده از یک طرح کدگذاری که براساس پیشینه پژوهشی مربوط طراحی شده بود، مورد تحلیل قرار گرفت. برای تحلیل داده های گردآوری شده از آزمون آماری تحلیل واریانس برای اندازه گیری مکرر وتحلیل واریانس یک راهه استفاده شد. نتایج نشان داد که دانش آموزان در شرایط یادگیری مبتنی بر مباحثه با پشتیبانی ترکیبی از نظر اکتساب و کاربرد مهارت های تصمیم گیری و رضایت از دو شرایط دیگر عملکرد بهتری داشتند. همچنین، دانش آموزانی که در فرایند مباحثه از طریق الگوسازی پشتیبانی شده بودند، نسبت به گروه مربی گری، در اکتساب و کاربرد مهارت های تصمیم گیری، عملکرد بهتری داشت. کاربردها، محدودیت ها و پیشنهادها برای پژوهش های آینده مورد بحث قرار گرفته است.

اصل برائت به عنوان یکی از اصول بنیادین و راهبردی دادرسی کیفری ایجاب می کند تا شمول حقوق دفاعی متهم را تا قبل از قطعی شدن رأی جاری بدانیم. این امر مستلزم به رسمیت شناختن دادرسی دو درجه ای است. موضوعی که در تغییرات قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392 درخصوص آراء صادره از دادگاه کیفری یک رعایت نگردیده و قابلیت تجدیدنظرخواهی پژوهشی برای این آراء پیش بینی نشده است. رسیدگی دادگاه کیفری یک با سیستم تعدد قضات و در نظر گرفتن نهاد فرجام خواهی برای محکومان این دادگاه، به هیچ وجه توجیه مناسبی برای حذف نهاد تجدیدنظر پژوهشی نبوده و تأمین کننده حقوق دفاعی متهم نیست. با توجه به الگوبرداری قانون گذار ایران در تقنین قانون دادرسی کیفری مصوب 1392 از قانون دادرسی کیفری فرانسه، مطالعه تطبیقی قانون دادرسی کیفری فرانسه از نظر رعایت اصل دو درجه ای بودن آراء دادگاه جنایی که هم تراز با دادگاه کیفری یک ایران می باشد نشان می دهد عملکرد قانون گذار کیفری فرانسه از نظر به رسمیت شناختن ساختارهای اعتراض بر آراء و رعایت حقوق دفاعی متهم، برخلاف عملکرد قانون گذار کیفری ایران، به نحو مطلوبی تأمین کننده حقوق دفاعی اوست.

واقع گرایی سیاسی که در مکاتب مختلف فکری نقش قابل توجهی دارد، در علم سیاست به عنوان سیاست قدرت شناخته می شود. واقع گرایان سیاسی که با مورگنتاو آغاز و با کنت والتز به بلوغ کاملی رسید، سیاست را علم کسب، حفظ و افزایش قدرت می دانند و در راستای تحقق مطلوب از ابزارهای متعددی بهره می گیرند. مفاهیم مقوم رئالیسم والتزی عبارتند از ذات پلید انسان، سیاست افزایش قدرت، اجتناب ناپذیر بودن جنگ و ساختار سلسله مراتبی نظام بین الملل. هریک از این مفاهیم رویکردهای هستی شناختی رئالیست ها را به تحولات نظام بین الملل جهت می دهند. با مطالعه و بررسی مفاهیم سیاسی شاهنامه فردوسی، به اشتراک نظری در مفاهیم به کار رفته در رئالیسم و شاهنامه پی می بریم. نگارنده در پژوهش پیش رو با پذیرش چارچوب ذهنی واقع گرایی والتزی و شناسایی مبانی نظری آن، به مطالعه اندیشه سیاسی حکیم توس می پردازد. بر این اساس سؤال اصلی پژوهش عبارت است از اینکه نظریه واقع گرایی والتز تا چه اندازه با اندیشه سیاسی حکیم ابوالقاسم فردوسی قابل انطباق است؟ با توجه به سؤال اصلی پژوهش، این فرضیه مطرح می شود که با توجه به حوادث دوران حیات و نابسامانی اوضاع سیاسی عصر فردوسی، حکیم توس با استفاده از حکایات و افسانه های پیشینیان به بیان دیدگاه نظری سیاسی خود در خصوص ضرورت افزایش قدرت و تأمین امنیت ایران مطابق بامفروضه های اصلی واقع گرایی سیاسی والتز اعتقاد داشته است.

سیاست امنیتی ایران در عراق و سوریه با تکیه بر سازماندهی و آموزش نیروهای شبه نظامی، اعزام مشاوران بلندپایه و نقش آفرینی مستقیم، متمایز و منحصر به فرد شده است. این سیاست مورد توجه محافل سیاسی و علمی قرار گرفته و پرسش های مهمی در مورد چرایی آن مطرح شده است؛ چرا ایران در کشورهایی همانند سوریه و عراق سیاست امنیتی متفاوتی دارد؟ در پاسخ به این پرسش، تبیین های فراوانی در چارچوب نظریات مادی نگر مطرح شدند. هدف این مقاله ارائه تبیینی تفسیری و بدیل با روش تحلیل اسنادی است. این روش علاوه بر طرح دقیق پرسش، هدف و فرضیه تحقیق، شامل ارائه یک چارچوب فکری تعاملی-دیالتیک با هدف هدایت پژوهش، انتخاب منابع دارای ویژگی های اصالت، اعتبار، نمایندگی و معنا، گردآوری داده ها بر اساس روش «تحلیل محتوا» و پردازش داده ها و نتیجه گیری از آنها می شود. این تبیین مبتنی بر این فرضیه است که مهمترین عامل شکل دهنده به سیاست امنیتی ایران، هویت اسلامی است و بی ثباتی فزاینده در منطقه و خلاء قدرت به عنوان متغییر میانجی تنها فرصتی برای تأثیرگذاری ملموس تر هویت اسلامی بر سیاست امنیتی فراهم کرده است. 

نوع جهت گیری که هر کشور در محیط خارجی اتخاذ می کند می تواند بر منافع راهبردی و کلان کشورهای دیگر به صورت های فرصت و محدودیت تأثیر گذارد. رابطه هند و جمهوری اسلامی ایران نیز از این قاعده مستثنی نیست، از این منظر نزدیکی هند به دوستان ایران می تواند به عنوان یک فرصت، با رقبای و دشمنان ایران می تواند باعث محدودیت هایی برای گسترش رابطه ایران و هند شود. برای مثال، دوستی سنتی هند با روسیه به عنوان فرصت، همکاری نزدیک با عربستان سعودی، رژیم صهیونیستی و امریکا به خودی خود می تواند به عنوان یک محدودیت برای توسعه روابط دوجانبه و چندجانبه بین ایران و هند عمل کند. هدف این پژوهش بررسی آثار و پیامدهای روابط خارجی هند برای جمهوری اسلامی ایران در محیط منطقه ای و بین المللی با رویکردهای فرصت و محدودیت است. روش پژوهش مورد استفاده، روش توصیفی-تحلیلی با استفاده از داده های کتابخانه ای است.

نخستین مرحله در رسیدن به اهداف اقتصاد مقاومتی در ایران، شناخت آسیب پذیری های اقتصادی است که زمینه را برای افزایش استقلال اقتصادی و کاهش تأثیرات منفی کشورهای دیگر بر رشد آماده می کند. در رابطه با اقتصاد مقاومتی پرسش های مهمی مطرح هستند: مهم ترین موانع برای تحقق اقتصاد مقاومتی در ایران کدامند و چگونه می توان این موانع را شناخت؟ با این استدلال که مهم ترین موانع تحقق اقتصاد مقاومتی در ایران، آسیب پذیرهای اقتصادی هستند، فرضیه زیر در این مقاله مورد بررسی قرار می گیرد: «آسیب پذیرهای اقتصاد ایران در سه حوزه وابستگی به سرمایه گذاری خارجی در بخش انرژی، وابستگی به صادرات نفت و واردات مواد پتروشیمی، به ویژه بنزین مهم ترین موانع تحقق اقتصاد مقاومتی در سال های اخیر هستند». این فرضیه از طریق «تحلیل ثانویه» داده های مربوط به تحریم ها مورد آزمون قرار می گیرد. با تکیه بر روش تحلیل ثانویه، آمارهای پراکنده اقتصادی در رابطه با سه موضوع مورد تحلیل قرار می گیرد: 1) روند تغییر تحریم ها از نمادین به کاربردی علیه ایران؛ 2) وضعیت اقتصادی ایران در سه حوزه اقتصادی مورد نظر در آستانه تشدید تحریم ها؛ 2) تأثیرات تحریم ها بر اقتصاد ایران. با تحلیل این داده ها نشان داده می شود که نخست تحریم ها با تمرکز به سه حوزه آسیب پذیری اقتصادی مطرح شده به تحریم های غیرنمادین و کاربردی تبدیل شدند، دوم در آستانه تغییر تحریم ها، آسیب پذیری و وابستگی ایران در این سه حوزه اقتصادی تشدید شده بود و اینکه تأثیرات تحریم ها در این سه حوزه منجر به فشار اقتصادی به ایران شد. با توجه به این تحلیل های آماری نتیجه گرفته می شود که ضعف و آسیب پذیری در سه حوزه وابستگی به سرمایه گذاری خارجی در بخش انرژی، وابستگی به صادرات نفت و واردات مواد پتروشیمی مهم ترین موانع اقتصاد مقاومتی هستند؛ بنابراین در نخستین گام برای تحقق اقتصاد مقاومتی باید در راهبردی بلندمدت، وابستگی در سه حوزه مطرح شده را کاهش دهیم. در پایان، این مقاله پیشنهاد هایی برای اجرای این راهبرد ارائه می کند.

پس از سا ل ها تنش بین ایران از یک طرف و آمریکا و متحدانش از طرف دیگر بر سر برنامه هسته ای ایران، برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) بین دو طرف به امضا رسید. ویژگی مهم سال های اخیر، تهدید به کاربرد گزینه نظامی علیه ایران بود. این تهدید همراه با افزایش تحریم ها و ممنوعیت های تجاری بود.دلیل کاربرد تهدیدهای نظامی چه بود؟ به طور کلی تهدید نظامی و کارامدی تحریم ها و ممنوعیت های تجاری چه رابطه ای با هم دارند؟ چرا آمریکا و رژیم صهیونیستی در سال های اخیر بارها از تهدید نظامی استفاده کردند؟ بهترین راهبرد واکنشی ایران در وضعیت تحریم و تهدید نظامی، چه راهبردی می توانست باشد؟ در این مقاله در جایگاه پاسخ به این پرسش ها، ابتدا چارچوب نظری جدیدی برای بررسی کنش ها و واکنش های مرتبط با تحریم مطرح می شود که سه پایه مهم و نوآورانه دارد: 1. تعریفی متفاوت و جدید از تحریم و ممنوعیت تجاری؛ 2. تحلیل سود-هزینه مبتنی بر وضعیت و اعمال کنترل بر آن؛ 3. رابطه مکملی ابزارهای سیاست خارجی (تحریم و ممنوعیت تجاری و تهدید نظامی). در قالب این چارچوب نظری و برای پاسخ به پرسش های مطرح شده، این فرضیه مطرح شده است: «در وضعیت اقتصاد جهانی، تبدیل کردن گزینه نظامی از جایگزینی برای تحریم و محدودیت تجاری به مکملی برای آنها، مهم ترین راهبرد آمریکا برای کارامد کردن تحریم ها و ممنوعیت های تجاری علیه ایران بود». با محور قرار دادن این فرضیه و چارچوب نظری در مورد تحلیل کنش ها و واکنش ها در وضعیت تحریم و تهدید نظامی، نتیجه گرفتیم که تهدید به کاربرد گزینه نظامی از طریق تغییر تحلیل سود-هزینه ایران یا شرکای تجاری آن بر کارامدی تحریم ها و ممنوعیت های تجاری تأثیر گذاشته است. همچنین در نتیجه گیری عملی، استدلال کردیم که برای کشورهای مورد تحریم و تهدید نظامی همانند ایران در دوره قبل از برجام، راهبرد «نمایش قدرت نظامی» به عنوان یکی از پایه های مهم سیاست ضد تحریمی می تواند راهبردی مفید باشد و مانع این تأثیر و در نهایت کاهش میزان کارامدی تحریم و ممنوعیت تجاری شود.  

موضوع «بیگانگان» به عنوان یک اقلیت مهم که جمعیت قابل توجهی را ذیل مصادیق مختلف مانند مهاجر، پناهنده، گردشگر، مأموران سیاسی و غیره شامل می شود، در مطالعات جرم شناسی به صورت جزئی مورد مطالعه قرار گرفته است. اما بزه دیدگی ایشان به نحوی که در برگیرنده تمامی مصادیق آن شود، بررسی نشده است. بیگانگان به دلیل «عوامل و شرایط آسیب پذیرانة اجتماعی» درخور توجه خاص می باشند تا بزه دیدگی آنان و شرایط و عوامل بزه دیده زای شان مورد مطالعه قرار گیرد. همچنین علاوه بر «عوامل و شرایط آسیب پذیرانة اجتماعی»، «عوامل و شرایط آسیب پذیرانة شخصی» نیز در خصوص برخی از گروه های بیگانه قابل توجه است. «زنان بیگانه»، «کودکان بیگانه»، «سالمندان بیگانه» و «ناتوانان بیگانه» که از آنان تحت عنوان «آسیب پذیران مضاعف» یاد می کنیم، گروه هایی هستند که به دلیل دارا بودن هر دو وجه آسیب پذیری، بیشتر در معرض بزه دیدگی قرار دارند.

ایران با وجود داشتن ارزش ها و انگاره های فرهنگی مشترک با دیگر کشورهای خاورمیانه، در دیپلماسی فرهنگی در این منطقه ضعف ها و چالش هایی دارد. ایران هراسی و شیعه هراسی تبلیغ شده در کشورهای خاورمیانه، دو چالش مهم کارآمدی دیپلماسی ایران در این منطقه هستند. این مقاله با توجه به گسترش ابزارهای ارتباطی بین مردم و جوامع، همچنین تحول معنا و مفهوم دیپلماسی استدلال می کند که دیپلماسی فرهنگی نیازمند ابزارهای نوین غیررسمی ، عمومی و فراگیر است که مخاطب آنها بیشتر، مردم کشورهای خاورمیانه (و نه دولت های آنها) باشند. استفاده از رسانه های جمعی و دیپلماسی عمومی، سایبر دیپلماسی، زبان فارسی، شیوه های نمادسازی و تصویرسازی مشترک مهم ترین روش ها و ابزارهای نوینی هستند که برای افزایش کارآمدی دیپلماسی فرهنگی ایران پیشنهاد شده اند.

در تبیین ناکارآمدی سیاسی تحریم ها و ممنوعیت های تجاری بعد از سال 2006 علیه ایران، غالباً  استدلال می شود که سابقه ایران در تحریم و ممنوعیت تجاری بعد از انقلاب اسلامی منجر به کاهش آسیب پذیری های اقتصاد این کشور در برابر محدودیت های اقتصادی شده است و به همین علت تحریم ها و محدودیت های تجاری جدید ناکارآمد هستند. در این مقاله صحت این استدلال بررسی می شود. با تکیه بر آمار اقتصادی نشان داده می شود که آسیب پذیری های اقتصاد ایران در سه حوزه وابستگی به سرمایه گذاری خارجی در بخش انرژی، وابستگی به صادرات نفت و واردات برخی مواد پتروشیمی نه تنها کاهش نیافته بلکه در سال های اخیر تشدید شده اند. از طرف دیگر، با مقایسه تحریم ها و ممنوعیت های تجاری قبل و بعد از سال 2006، نتیجه گرفته می شود که محدودیت های اقتصادی این دو دوره از نظر ماهیتی با هم تفاوت دارند. محدودیت های اقتصادی قبل از سال 2006 غالباً نمادین بودند و نمی توانستند محرکی برای کاهش آسیب پذیری های ایران در برابر تحریم ها و ممنوعیت های تجاری جدید که تنبیهی و بازدارنده هستند، باشند. اما تحریم های بعد از 2006 اراده ملی در پایه گذاری اقتصاد ملی خودکفا را تقویت نموده است.