زبان و زبانشناسی

زبان و زبانشناسی

زبان و زبان شناسی دوره هفتم بهار و تابستان 1390 شماره 13 (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

نقش تقابلی مشخصه های حنجره در انفجاری های زبان فارسی معیار(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: هم نوایی محدودیت های نقض پذیر مشخصه های حنجره

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 504 تعداد دانلود : 526
هدف این مقاله تجزیه و تحلیل مشخصه های حنجره در نظام تقابلی انفجاری های زبان فارسی معیار است. برای این منظور، در چارچوب رویکرد اشتقاقی، بازنمایی زیرساختی مشخصه های حنجره در انفجاری ها، و قواعد واجی برای اشتقاق بازنماییِ روساختیِ آن ها به دست داده شده است. تعمیم توصیفی که از داده های آوایی به دست می آید، نشان گر هم نواییِ قواعد واجی به سوی محدودیت هایی است که نظام تقابلی مشخصه های حنجره را در انفجاری ها تبیین می کند.مسأله اصلی، ناشی از عدم تواناییِ رویکرد اشتقاقی و صافی ها در تبیینِ هم نواییِ قواعد واجی است. برای حل این مسأله با طرح چهار محدودیتِ نقض پذیر، دستور بهینگی برای نظام تقابلی مشخصه های حنجره در زبان فارسی معیار اثبات شده است. براین اساس، خنثی شدگیِ مشخصه های حنجره، ازطریق تسلطِ محدودیت های نشان داریِ حساس به بافت، بر محدودیتِ پایاییِ مشخصه های واک داری و دمیدگی، و تقابل مشخصه های حنجره، ازطریق تسلطِ محدودیتِ پایاییِ واک داری و دمیدگی، بر یک محدودیتِ نشان داریِ آزاد از بافت، صورت بندی و تبیین شده است.
۲.

جنبه ها ی صوری و معنایی عناصر وجهی در جمله های فارسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: افعال وجهی عنصر وجهی جمله های وجهی نوع وجهیت درجه وجهیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 445 تعداد دانلود : 969
یان زبان در برابر جملات وجهی العمل آنها در مقابل جمله های غیروجهی متفاوت است. از مهمترین و معمولترین راههای بیان جمله های وجهی استفاده از عناصر وجهی از قبیل افعال وجهی، قیود جمله، و دسته مشخصی از افعال واژگانی است. از اهداف این تحقیق، تحلیل و تبیین نقشها، انواع و درجات مفهوم وجهیت در فارسی امروز است. این پژوهش همچنین تمایز مطلوبی را میان جنبه های صوری و معنائی مقوله وجهیت در فارسی ایجاد می پژوهش حاضر برای نخستین مرتبه، نشان میخواستن علاوه بر نقشی های زمان آینده ایفا می یله مناسبی برای بیان درجه قوی وجهیت است، به گونه ایی متضمن وقوع رخداد می شود، و این مهم از دید تمامی پژوهش های پیشین پنهان مانده است. بنابراین براحتی می ی ازهر سه درجه ضعیف، متوسط و قوی وجهیت بهره مند است. در باب انواع وجهیت نیز بایی های فارسی زبان، هر سه نوع وجهییت معرفتی، پویا و الزامی، در فارسی امروز بطور عادی مورد استفاده قرار می گیرند.
۳.

بررسی فرایندهای واجی کودکان 4 تا 6 ساله فارسی زبان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: گفتار فرایند واجی کاهش خوشه کودکان 4 تا 6 ساله انسدادی شدگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 890 تعداد دانلود : 573
فرایندهای واجی، عمل کردهایی ذهنی هستند که سبب می شوند به جای آواهایی که ازلحاظ تولیدی برای فرد مشکل اند، آواهای طبقات ساده تر به کار روند. با افزایش سن و رشد مجموعه واج ها و مهارت های گفتاری کودک، به تدریج از تعداد فرایندها کاسته می شود. هدف از پژوهش حاضر بررسی فرایندهای واجی و محدوده سنی زوال آن ها درگروهیه فارسی زبان است. نمونهه طبیعیِ فارسی زبانِ شهر تهران با استفاده از 106 تصویر گردآوری و مورد مطالعه قرار گرفت. یافته یبی زوال فرایه همخوانی بعد از 6 سالگی است و با افزایش سن، تعداد فرایندهای واجیی یی ی و تسلط بیی بالاتر بر نحوه تلفظ لغات باشد.
۴.

بررسی مقولة کمی نما در زبان فارسی امروز(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: هسته افزوده مشخص گر کمی نما فرافکن نقشی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 210 تعداد دانلود : 359
این مقاله فرضیة جهانی جیوستی (1991) مبنی بر هسته بودن کمی نماها در گروه اسمی و ظهور دستة محدودی ازاین عناصر در دو نقش هسته و توصیفگر را در زبان فارسی مورد بررسی قرار می دهد. براساس نتایج حاصل این عناصر خود یک فرافکن نقشی (QP) همچون گروه تعیین کننده (DP) می باشند که در صورت حضور گروه تعیین کننده به واسطة تسلط بر این فرافکن نقشی بر فرافکن واژگانی اسم (NP) تسلط دارند و طبق فرضیه جهانیی نما عکس این مطلب یعنی تسلط گروه تعییی نیز صادق نمی باشد و همواره این گروه کمی نماست که بر گروه تعیین کننده تسلط دارد. روش گرد آوری داده ها بر اساس شم زبانی نگارنده بوده است.
۵.

گروه حرف تعریف در فارسی شیرازی: رویکردی پوسته ای به گروه حرف تعریف(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: گروه اسمی برنامه کمینه گرا گروه فعلی پوسته ای گروه حرف تعریف پوسته ای فارسی شیرازی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 951 تعداد دانلود : 950
یده است تا در قالب طرحی (1988) به یات متأخر دستور گشتاری (بر مبنای شاخه بندی دوتایی، ازجمله نظریه اییره) ارائه داده است، توصیفی قابل قبول از گروه حرف تعریف در فارسی شیرازی به دست دهد. در این پژوهش، براساس طرح لارسن، برای حرف تعریف دو گروه پوسته ای با دو هسته حرف تعریف یه حرف تعریف، قبل و بعد از اسم، در این گونه زبانی، درصورتی توجیه پذیی در این پژوهش، ساخت واژی بودنِ حرف تعریفِ لایه دوم، دلیلی برای توجییف، فرض شده است. به علاوه استدلال می ای بودنِ گروه فعلی قابل تعمیم به سایر گروه ها، ازجمله به گروه حرف تعریف است. و ای را در نمودارِ ساخت گروهی در چهارچوب اییره به همه های بیشینه تعمیم داد.
۶.

شیوه ای نادر در خوانش زمان مفاهیم نیم روز و نیمه شب، به عنوان نقاط ارجاعی، در یک زبان اشاره خانگی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نماز زبان اشاره ساعت نیم روز نیمه شب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 993 تعداد دانلود : 319
تحقیقاتِ انجام شده بر روی ساعت، عموماً پیرامون چگونگی و مراحل رشدِ دانشِ زمان در افراد گوناگون بوده است، و به طور ضمنی چنین فرض شده که تنها یک شیوه خوانشِ ساعت وجود دارد. این نوشته، تفاوتی بسیار مهم را، که در زبان اشاره یک فرد ناشنوا مشاهده شده است، مورد مطالعه قرار می دهد. این فرد ناشنوا، ساعت را برپایه دو نقطه ارجاعیِ نیمه شب و نیم روز می خواند. برای نمونه، زمانی که ساعت ""9 صبح"" است، وی با اشاره نشان می دهد که ""3ساعت به نیم روز"" باقی مانده است. و یا زمانی که ساعت ""2صبح""، و یا به عبارتی ""2شب"" است، او با اشاره نشان می دهد که ""2 ساعت بعد از نیمه شب"" است. این نوشته در صدد درکِ عللِ پیدایشِ این نوع خوانشِ ساعت است. و درنهایت با اشاره به ارتباط میان اوقات شرعیِ اقامه نماز و مفاهیم نیم روز و نیمه شب به تبیین این شیوه می پردازد.
۷.

تحلیل فرایند واجی قلب در زبان فارسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: قلب زبان فارسی فرایند واجی اصل توالی رسایی اصل توزیع رسایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 745 تعداد دانلود : 342
مقاله حاضر به بررسی فرایند قلب در زبان فارسی می پردازد. معمولاً قلب فرایندی نظام مند تلقی نمی شود و درمیان انواع فرایندهای واجی به صورت فرایندیی و فرعی درنظر گرفته می شود. بااین حال، در برخی از زبان ها فرایندی منظم و قاعده مند است. به نظر می رسد فرایند قلب اگر ""هدف ساختاری خاصی"" را تأمیی تواند منظم باشد. این هدفِ ساختارییتی عام و واجی داشته باشد. تحلیلِ آن در زبان فارسی نشان می دهد که این فرایند در فارسی میانه، پس های پایانیِ واژه ها در غالب موارد به طورییر توالی واج ها، آن ها را تابع اصل توالیِ رسایی یا توزیعِ رسایی می که ناظر بر نوعی خوش ساختی واجی است. اما درمورد داده های مورد تحلیل در ایی امروز مربوط می شوند، نمی توان از نظم آن سخن گفت. زیرا درحالی ی، برون دادِ فرایند قلب با اصل توالیِ رسایی یا توزیعِ رسایی مطابقت داشته است، در موارد دیگر توالیِ واج هایییِ رسایی یا اصل توزیعِ رسایی بوده یییشتر از موارد تابع حالت دوم بوده اند.

معرفی کتاب ها

۱.

معرفی و نقد کتاب: فرهنگ همایندهای پویا (انگلیسی- فارسی)، محمدرضا باطنی و دستیاران

نویسنده:
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 242 تعداد دانلود : 321
فرهنگ همایندهای پویا (انگلیسی- فارسی)، محمدرضا باطنی و دستیاران، انتشارات فرهنگ معاصر، 1388، 1264 صفحه

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۳۵