رشد و یادگیری حرکتی - ورزشی

تحقیق حاضر با هدف مقایسه تاثیر تغییر برنامه حرکتی تعمیم یافته و پارامتر با آرایش تصادفی و قالبی بر اکتساب، یادداری و انتقال سرویس تنیس روی میز انجام شد. بدین منظور 32 نفر آزمودنی به طور تصادفی در چهار گروه 8 نفری قرار گرفتند. در دو گروه نخست GMP و در دو گروه دیگر پارامتر بر اساس دو شیوه آرایش تمرین تصادفی و قالبی تغییر می کرد. پس از انجام پیش آزمون افراد هر گروه با توجه به نوع تمرین 300 کوشش تمرینی در هر سرویس و در مجموع 900 کوشش انجام دادند و سپس پس آزمون، آزمون یادداری و دو آزمون انتقال با اهداف متفاوت برگزار شد. داده ها با تحلیل واریانس دو عاملی و اندازه های تکراری در سطح معنی داری(05/0) تجزیه و تحلیل گردید و از آزمون تعقیبی بونفرونی برای مشخص کردن تفاوت گروه ها استفاده شد. به طور کلی نتایج نشان داد که صرفنظر از نوع تغییر، آرایش تمرین تصادفی سبب عملکرد بهتری نسبت به شرایط تمرین قالبی می گردد و هنگامی که این نوع آرایش به همراه تغییر برنامه های حرکتی متفاوت باشد میزان اثربخشی آن بیشتر می شود. این برتری نه تنها هنگام اجرا در شرایط مشابه مشاهده می شود بلکه با انتقال به زمینه جدید نیز حفظ می گردد. به علاوه این اثرات نه تنها بر روی عملکرد تاثیر می گذارد بلکه سبب اجرای مهارت ها با کارایی بیشتر، صرف تلاش ذهنی و نیاز به توجه کمتر می شود.

هدف از پژوهش حاضر بررسی تأثیر آموزش هوش هیجانی بر مهارت­های روانی نوجوانان ورزشکار بود. به­این منظور 80 دانش­آموز (40 دختر و 40 پسر) داوطلب با میانگین سنی 53/0±15 سال به روش نمونه­گیری تصادفی ساده انتخاب و به دو گروه گواه و آزمایش تقسیم شدند. ابزار اندازه­گیری شامل پرسشنامة هوش هیجانی برادبری و گریوز برای سنجش هوش هیجانی و پرسشنامة آمادگی روانی اوتاوا (OMSAT 3) برای سنجش مهارت­های روانی بود. پرسشنامه­های مورد استفاده در داخل کشور دارای پایایی و روایی هستند. برنامة آموزش مهارت­های هوش هیجانی به ورزشکاران نوجوان طی 10 جلسه انجام گرفت. برای تجزیه­وتحلیل داده­ها از روش­های آماری مانند همسانی واریانس­ها، آزمون کلوموگروف اسمیرنوف و آزمون t مستقل (مقایسة میانگین­های دو گروه براساس تفاضل میان نمره­های پیش­آزمون از پس­آزمون) در سطح معناداری 05/0 P< استفاده شد. نتایج نشان داد که تفاوت معناداری بین میانگین­های پس­آزمون دو گروه در 4 مؤلفة هوش هیجانی (خودآگاهی، خودمدیریتی، آگاهی اجتماعی و مدیریت رابطه) و مهارت­های روانی وجود دارد (05/0 P<). بنابراین به­نظر می­رسد آموزش مهارت­های هوش هیجانی یکی از بخش­های مهم آمادگی روانی به­شمار می­رود که لازمة دستیابی به اجرای بهینة ورزشی است.

کنترل پاسچر نقش مهمی در فعالیت­های روزانه و استقلال حرکتی افراد دارد. در سال­های اخیر توجه زیادی به جنبه­های هوشیارانة کنترل پاسچر مثل توجه و فرایندهای شناختی برای عملکرد بهینه تعادلی شده است. هدف پژوهش حاضر، بررسی تفاوت­های مرتبط با سن در شرایط توجه درونی و بیرونی در کنترل پاسچر است. به این منظور جابه­جایی قدامی – خلفی، میانی – جانبی و سرعت حرکت مرکز فشار پاهای (COP) 22 مرد سالمند (میانگین = 95/59 و انحراف معیار = 12/2) و 22 مرد جوان (میانگین = 16/24 و انحراف معیار = 76/2)، که از میان دانشجویان و کارکنان دانشگاه شهید چمران به­صورت هدفمند و در دسترس انتخاب شده بودند. طی سه کوشش 30 ثانیه­ای در شرایط توجه درونی و سه کوشش 30 ثانیه­ای در شرایط توجه بیرونی با استفاده از دستگاه فورس پلت فوم اندازه­گیری شد. بعد از بررسی نرمال بودن داده­ها به روش کلوموگروف اسمیرنوف و برابری واریانس­ها با استفاده از آزمون لون، داده­ها به روش تحلیل واریانس چندمتغیری، تحلیل واریانس یکطرفه در متن مانوا تحلیل شد. نتایج به­دست­آمده نشان داد هر دو گروه جوانان و سالمندان در شرایط توجه بیرونی ثبات پاسچر بیشتری نسبت به شرایط توجه درونی دارند. این نتایج از فرضیه­های عمل محدودشده و پردازش هشیار حمایت می­کند، همچنین در هر دو شرایط توجه بیرونی و توجه درونی، جوانان ثبات پاسچر بیشتری نسبت به سالمندان داشتند. به­نظر می­رسد عملکرد ضعیف­تر سالمندان نسبت به جوانان در هر دو شرایط توجه بیرونی و درونی ناشی از آثار افزایش سن بر سیستم­های حسی – حرکتی باشد.

هماهنگی، طرح­یابی بدن و اندام­ها در ارتباط با اشیا و رخدادهای محیطی است. هدف از این پژوهش، بررسی لزوم اجرای طرح طناورز در مدارس کشور بود و از آنجا که یکی از مشکلات عمده در یادگیری نوشتن، هماهنگی چشم و دست است، تأثیر یک دوره تمرینات طناب­زنی بر هماهنگی چشم – دست در دانش­آموزان پایة چهارم ابتدایی بررسی شد. پژوهش حاضر با گروه آزمایش و گروه کنترل همراه با طرح پیش­آزمون – پس­آزمون روی دانش­آموزان پایة چهارم ابتدایی در سال 91 – 1390 در شهرستان بهارستان تهران انجام گرفت. آزمودنی­ها 60 دانش­آموز پسر پایة چهارم ابتدایی بودند که به­طور نمونه­گیری مرحله­ای انتخاب و به تعداد برابر به دو گروه تقسیم شدند. دانش­آموزان گروه آزمایش به مدت 10 هفته و هفته­ای 3 جلسه به مدت 50 دقیقه برنامة منتخب طناب­زنی را اجرا کردند. برای ارزیابی مهارت هماهنگی چشم – دست، از مجموعه آزمون وی – ینا در دو نوبت پیش­آزمون – پس­آزمون استفاده شد. داده­های حاصل پس از سنجش نرمال بودن به­وسیلة آزمون K-S با استفاده از آزمون آماری t مستقل و وابسته در سطح معناداری 05/0 تجزیه­وتحلیل شد. نتایج نشان­دهندة پیشرفت معنادار در گروه آزمایش (44/0 = P برای دست راست و 009/0 = P برای دست چپ) بود. همچنین بین میانگین نمرة پس­آزمون هماهنگی چشم – دست در گروه­های آزمایش و کنترل تفاوت معناداری مشاهده شد (0009/0 = P). نتایج نشان داد که برنامة تمرینی طرح طناورز موجب پیشرفت در هماهنگی چشم – دست شده است. ازاین­رو این تحقیق اجرای طرح طناورز را در مدارس کشور مفید و ضروری می­داند.

افزایش سن بر عملکرد حرکتی و کارکردهای شناختی تأثیر منفی می­گذارد. ازاین­رو شناسایی راهبردهای مناسب برای جلوگیری از کاهش عملکرد شناختی و حرکتی ضرورت می­یابد. هدف از این تحقیق، بررسی تأثیر مکمل ویتامین E بر فعالیت حرکتی و یادگیری فضایی رت­های مسن بود. 36 رت نر مسن از نژاد آلبینو – ویستار به طور تصادفی در سه گروه کنترل، ویتامین E و جفت­شده قرار گرفتند. رت­های گروه ویتامین E، به مدت 8 هفته، روزانه به مقدار 100 میلی­گرم (50 واحد بین­المللی) ویتامین E به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در 5/0 میلی­لیتر روغن کنجد حل شده و از طریق گاواژ دریافت کردند. گروه جفت­شده نیز طی این مدت، روزانه 5/0 میلی­لیتر روغن کنجد دریافت کرد، اما گروه کنترل هیچ مداخله­ای دریافت نکرد. پس از پایان دوره، آزمون­های اُپن - فیلد و ماز آبی موریس، به­ترتیب برای سنجش عملکرد حرکتی و یادگیری فضایی رت­ها اجرا شد. از شاخص­های مسافت طی­شده و سرعت حرکت برای سنجش عملکرد حرکتی و زمان سپری­شده و مسافت طی­شده تا پیدا کردن سکو برای سنجش یادگیری فضایی رت­ها استفاده شد. نتایج نشان داد که در عملکرد حرکتی، در شاخص­های مسافت طی شده و سرعت حرکت، تفاوت آماری معناداری بین گروه­ها مشاهده نشد (05/0P> ). به­علاوه، در هیچ­کدام از شاخص­های یادگیری و حافظة فضایی، تفاوت معناداری بین گروه­ها وجود نداشت (05/0 P>). یافته­ها نشان داد که یک دوره مصرف ویتامین E تأثیر معناداری بر عملکرد حرکتی و شناختی رت­های مسن ندارد. به­نظر می­رسد مکمل ویتامین E در سالمندی یعنی زمانی که آسیب­های آنتی­اکسیدانی موجب تخریب برگشت­ناپذیر حافظه شده است، تأثیر ندارد.

هوش هیجانی، توانایی درک و مدیریت هیجان­های خود و دیگران است و شامل استفادة هوشمندانه از هیجانات می­باشد. هدف از پژوهش حاضر، بررسی هوش هیجانی در ورزشکاران نخبة زن و مرد رشته­های انفرادی و تیمی بود. 62 ورزشکار نخبة زن و 74 ورزشکار نخبة مرد از رشته­های مختلف ورزشی شامل رشته­های انفرادی و تیمی، به­عنوان نمونه انتخاب شدند. پس از تکمیل پرسشنامة هوش هیجانی شانه توسط آزمودنی­ها، داده­های به­دست­آمده از طریق آزمون تحلیل واریانس دومتغیره و آزمون تی گروه­های مستقل و در سطح معناداری 05/0 تجزیه­وتحلیل شد. نتایج نشان داد که بین هوش هیجانی ورزشکاران نخبة مرد و زن تفاوت معناداری وجود ندارد (05/0 P>). همچنین هوش هیجانی ورزشکاران رشته­های تیمی و انفرادی اختلاف معناداری با یکدیگر نداشتند (05/0 P>). باتوجه به نتایج به­دست­آمده می­توان گفت که به همان اندازه که مردان ورزشکار به هوش هیجانی نیاز دارند، زنان ورزشکار نیز در عملکرد ورزشی و پیشرفت خود از هوش هیجانی سود می­برند. همچنین ورزشکاران رشته­های انفرادی و تیمی هر دو به اندازة مشابهی به ارتقای هوش هیجانی نیاز دارند و از آن در رشتة ورزشی خود بهره می­برند. ازاین­رو پیشنهاد می­شود که تمریناتی به­منظور ارتقای هوش هیجانی ورزشکاران بدون در نظر گرفتن جنسیت و نوع رشتة ورزشی برای کلیة ورزشکاران برنامه­ریزی شود.

ممکن است که در سایة توجهات زیاد جامعه و رسانه­های گروهی به ورزشکاران ملی­پوش، خودشیفتگی آنها بیشتر از افراد عادی جامعه باشد. براساس همین احتمال در پژوهش حاضر که از نوع توصیفی و میدانی است، میزان خودشیفتگی در بین دانشجویان ورزشکار نخبه، غیرنخبه و افراد غیرورزشکار مقایسه شده است. جامعة آماری تحقیق شامل دانشجویان دانشکده­های تربیت بدنی و علوم ورزشی دانشگاه­های تهران است که نمونة آماری مورد بررسی دربردارندة 105 نفر از سه گروه دانشجویان ورزشکار ملی­پوش و غیرملی­پوش رشته­های گروهی (فوتبال، والیبال و بسکتبال) و رشته­های انفرادی (کشتی، جودو و دو و میدانی) و دانشجویان غیرورزشکار (هر گروه 35 نفر) دانشگاه­های تهران بودند که به­صورت انتخاب در دسترس مورد مطالعه قرار گرفتند. داده­ها با استفاده از آزمون خودشیفتگی راسکین و تری و مقیاس شخصیتی آیسنک (EPQ) جمع­آوری و با استفاده از آزمون تحلیل واریانس و آزمون تعقیبی نیومن کولزتحلیل شد. نتایج نشان داد که بین دانشجویان ورزشکار ملی­پوش با دانشجویان ورزشکار غیرملی­پوش و دانشجویان غیرورزشکار در مقیاس خودشیفتگی، روان­آزردگی­گرایی و روان­گسیختگی­گرایی تفاوت معناداری وجود ندارد (05/0 P≤). ولی در بعد برون­گرایی دانشجویان ورزشکار ملی­پوش نسبت به دانشجویان ورزشکار غیرملی­پوش و دانشجویان غیرورزشکار نمره­های بیشتری به­دست آورده­اند (05/0 P≤).

تصویرسازی حرکتی، توانایی تصویرسازی اجرای یک حرکت بدون انجام آن می باشد. مدت زمانی که یک حرکت به صورت ذهنی مرور می­شود، با زمان حقیقی عمل حرکتی همبستگی زیادی دارد. در این مطالعه تأثیر تغییر ارادی سرعت تصویرسازی بر مدت زمان اجرای حقیقی و یادگیری یک مهارت پیچیده و ناآشنا و نیز تفاوت تأثیر تصویرسازی زمان حقیقی و سریع تحقیق شد. 32 مرد داوطلب (سن= 07/2 ± 23/22 سال) در مراحل پیش­آزمون، دوره تمرینی، پس­آزمون و آزمون یادداری تحقیق شرکت کردند. تکلیف حرکتی، یک توالی از حرکات جدید برای آزمودنی­ها شامل حرکت هماهنگ اندام­های فوقانی و تحتانی به­همراه جابجایی بدن بود. شرکت­کنندگان توالی اجرا شده در مرحله پیش­آزمون را طی دوره تمرینی و در مدت زمان حقیقی، سریع­تر و آهسته­تر به صورت ذهنی مرور کردند. از تحلیل واریانس یک طرفه (ANOVA)، t همبسته و t مستقل به منظور تجزیه و تحلیل داده­ها استفاده شد. نتایج نشان داد که مدت زمان عملکرد گروه تصویرسازی زمان حقیقی و سریع پس از دوره تمرینی کاهش یافته (05/0 p<) و در آزمون یادداری نسبت به پس­آزمون تغییر نکرده است (05/0 p>). هم­چنین تأثیر تصویرسازی زمان حقیقی و تصویرسازی سریع تفاوت نداشت (05/0 p>). اختلاف معنی­داری در عملکرد متعاقب و یادداری گروه تصویرسازی آهسته و کنترل نیز یافت نشد (05/0 p>). پیشنهاد می­شود به منظور بهبود اجرا و یادگیری تکالیف جدید مدت زمان تصویرسازی حرکتی باید به مدت زمان اجرای جسمانی نزدیک بوده و در تغییر سرعت تصاویر ذهنی احتیاط شود.