علوم تربیتی و روانشناسی (دانشگاه شهید چمران اهواز)

علوم تربیتی و روانشناسی (دانشگاه شهید چمران اهواز)

علوم تربیتی و روانشناسی اهواز بهار و تابستان 1379 شماره1و2 (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

استفاده از روشهای کمی در تعیین وزن سوالات پرسشنامه ارزیابی اساتید(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: پرسشنامه روایی پایایی تکنیک AHP

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 207 تعداد دانلود : 114
ارزیابی در معنای غیر رسمی آن چیز جدیدی نیست. بشر به منظور اطلاع از نتایج عملکرد خود، همواره ارزیابی را نیز در پیشبرد امور مدنظر قرار داده است. امروزه ارزیابی به صورت پرسشنامه ای ، به عنوان یک روش علمی محسوب شده که با استفاده از تکنیکهای آماری در عمل مفید و مؤثر واقع می شود. پرسشنامه ها حاوی سؤالات مختلفی می باشند که هر سؤال قسمتی از اطلاعات مورد نیاز را فراهم می نماید. معمولا در طراحی سؤالات پرسشنامه ها با توجه به اهداف مطروحه از روشهایی برای سنجش میزان روایی و پایایی استفاده می شود که در آنها ضریب اهمیت تمامی سؤالات یکسان فرض می گردد. در حالی که بعضی از سؤالات اطلاعات مهمتری را فراهم می نمایند، لذا به نظر می رسد تعیین وزن مناسب برای هر سؤال نتایج حاصل از آزمون را واقعی تر بیان خواهد نمود. هدف از این تحقیق ارائه روش مناسبی جهت ارزش گذاری صحیح وزن سؤالات در پرسشنامه ارزیابی اساتید می باشد. بدین منظور پس از جمع آوری نظرات کارشناسان، با اعمال تکنیکهای AHP گروهی (فرایند سلسله مراتب تحلیلی) و مدل ریاضی OR (تحقیق در عملیات) وزنهای جدید مریوط به هر سؤال مشخص گردید. نتیجه حاصل از اعمال وزنهای جدید در پرسشنامه ارزیابی 30 نفر از اساتید، اختلاف محسوسی را نسبت به روش مرسوم نشان داده است. ضمناٌ در این مقاله برای راه حل ارائه شده از نرم افزارهای LINGO و EXCELL استفاده شده است.
۲.

بررسی مسایل و مشکلات عاطفی، رفتاری، خانوادگی و شخصیتی مراجعه کنندگان به مرکز مشاوره دانشجویی دانشگاه لرستان در سال تحصیلی 79-1378(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مشکلات رفتاری مرکز مشاوره مشکلات عاطفی مشکلات خانوادگی مشکلات شخصیتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 795 تعداد دانلود : 918
هدف از این پژوهش بررسی خصوصیات فردی، خانوادگی، رفتاری و شخصیتی دانشجویان مراجعه کننده به مرکز مشاوره دانشگاه لرستان در سال تحصیلی 79-1378 بوده است. جامعه آماری از تمام دانشجویانی که در سال تحصیلی 79-1378 به مرکز مشاوره مراجعه نموده اند، تشکیل شده است. نمونه آماری برابر با جامعه آماری بوده است که تعداد آنها 77 نفر است. جهت جمع آوری اطلاعات در این تحقیق، ضمن مصاحبه، از پرسشنامه نیز استفاده شده است. روش تحقیق، روش زمینه یابی بوده است که به منظور مطالعه و شناسایی شرایط موجود در رابطه با نیازهای آموزشی به کار برده شده است. ابزار سنجش، همان طور که قبلا نیز ذکر شد، مصاحبه و پرسشنامه بوده است. برای سنجش پرسشهای تحقیق از آزمون خی دو (x2) استفاده شده است. نتایج حاصل از تحقیق بیانگر این است که بیشترین علت مراجعه دانشجویان را مسائلی از قبیل مشکلات روانی (54 مورد)، مشکلات اجتماعی (52 مورد)، مشکلات خانوادگی (30 مورد) و مشکلات تحصیلی (17 مورد)، تشکیل می دادند. اغلب مسائل آنان از آغاز شروع به درس خواندن در دانشگاه به وجود آمده است (61 مورد) و تنها 16 مورد از آنان قبل از زمان تحصیل در دانشگاه دچار مشکل بوده اند.
۳.

بررسی میزان همه گیر شناسی اضطراب امتحان و رابطه خود – کارآمدی و جایگاه مهار با آن با توجه به متغیر هوش(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اضطراب امتحان خودکار آمدی جایگاه مهار درونی و هوش

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی روانشناسی روانشناسی مرضی تحولی اختلالات اضطرابی
  2. حوزه‌های تخصصی روانشناسی هوش مفهوم هوش
تعداد بازدید : 68 تعداد دانلود : 938
هدف از پژوهش حاضر بررسی میزان همه گیر شناسی اضطراب امتحان و رابطه آن با خودکارآمدی و جایگاه مهار درونی با توجه به کنترل متغیر هوش در دانش آموزان پسر و دختر دبیرستانهای اهواز می باشد. نمونه مربوط به همه گیر شناسی 3109 دانش آموز پسر و دختر دبیرستانهای اهواز بود که با روش تصادفی ساده انتخاب شدند. همچنین 340 دانش آموز برای آزمون فرضیه ها به طور تصادفی گزینش شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه اضطراب امتحان برای همه گیر شناسی، و مقیاس خودکار آمدی، پرسشنامه جایگاه مهار و آزمون هوش، برای آزمون فرضیه ها استفاده شد. نتایج نشان داد که میزان همه گیر شناسی اضطراب امتحان در نمونه مورد بررسی 17.3 درصد است. میزان همه گیر شناسی اضطراب امتحان در دانش آموزان دختر نسبت به پسر (22 در مقابل 12.8 درصد) و عرب نسبت به فارس (18.7 در مقابل 16.4) بیشتر است. نتایج آزمون فرضیه ها نشان داد که با کنترل متغیر هوش، اضطراب امتحان با خودکار آمدی (0.29-= r) و جایگاه مهار درونی (0.24-= r) همبستگی منفی معنی داری دارد. همچنین، نتایج پژوهش نشان داد که بین ترکیب خطی متغیرهای پیش بین (خودکار آمدی، جایگاه مهار درونی و هوش) با متغیر ملاک (اضطراب امتحان) همبستگی چندگانه معنی داری وجود دارد (0.01=P).
۴.

رابطه سلسله مراتب نیازهای مزلو با اضطراب آموزشگاهی و عملکرد تحصیلی با کنترل وضعیت اجتماعی – اقتصادی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: عملکرد تحصیلی سلسله مراتب نیازها اضطراب آموزشگاهی وضعیت اجتماعی – اقتصادی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 142 تعداد دانلود : 961
هدف از انجام این پژوهش تعیین رابطه سلسله مراتب نیازهای مزلو با اضطراب آموزشگاهی و عملکرد تحصیلی در دانش آموزان پایه دوم دبیرستانهای شهرستان ایذه است. در این مطالعه، 311 دانش آموز (156 پسر و 155 دختر) که با روش نمونه گیری تصادفی ساده از جامعه آماری مورد نظر برگزیده شدند. به عنوان گروه نمونه تحقیق مورد بررسی قرار گرفتند. فرضیه های تحقیق به طور کلی عبارت از این بودند که بین سلسله مراتب نیازهای مزلو و اضطراب آموزشگاهی و عملکرد تحصیلی رابطه ساده و چندگانه وجود دارد. برای سنجش فرضیه ها از پرسشنامه سلسله مراتب نیازها، مقیاس اضطراب آموزشگاهی فیلیپس، نمره های تحصیلی و پرسشنامه کوتاهی جهت تعیین وضعیت اجتماعی – اقتصادی. رابطه نیازها با اضطراب آموزشگاهی و عملکرد تحصیلی همچنان ثابت و معنی دار باقی می ماند.
۵.

ساخت و اعتباریابی مقیاسی برای سنجش پرخاشگری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: افسردگی پرخاشگری میگرن تیپ شخصیتی الف

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 591 تعداد دانلود : 129
اهداف این پژوهش ساخت و اعتباریابی پرسشنامه ای برای سنجش پرخاشگری متناسب با ویژگیهای فرهنگی – اجتماعی جامعه بوده و سپس بررسی 4 فرضیه اصلی زیر بوده است: 1. بین نمره های پرخاشگری دانشجویان دانشگاه شهید چمران اهواز و نمره های افسردگی این دانشجویان همبستگی مثبت وجود دارد. 2. بین نمره های پرخاشگری دانشجویان دانشگاه شهید چمران اهواز و نمره های این دانشجویان در الگوی شخصیتی – رفتاری تیپ الف همبستگی مثبت وجود دارد. 3. بین نمره های پرخاشگری دانشجویان دانشگاه شهید چمران اهواز و نمره های این دانشجویان در پرسشنامه سردرد میگرن همبستگی مثبت وجود دارد. 4. بین نمره های پرخاشگری دانشجویان مؤنث و مذکر دانشگاه شهید چمران اهواز تفاوت معنی داری وجود دارد. در این پژوهش حجم سه نمونه به ترتیب: نمونه هنجاری 550 نفر، نمونه بازآزمایی و آزمون فرضیه ها 229 نفر و نمونه سنجش روایی 215 نفر بود که به صورت تصادفی چند مرحله ای از بین دانشجویان شرکت کننده در کلاسهای معارف اسلامی دانشگاه شهید چمران انتخاب شده بودند. ابتدا بر اساس تحلیل عوامل، پرسشنامه پرخاشگری مشتمل بر 3 عامل و 30 ماده ساخته شد که بر روی عامل اول (خشم و غضب) 14 ماده، بر روی عامل دوم (تهاجم و توهین) 8 ماده و بر روی عامل سوم (لجاجت و کینه توزی) 8 ماده قرار گرفته است. پایایی این پرسشنامه بر اساس ضرایب بازآزمایی و آلفای کرونباخ رضایت بخش بود. همچنین روایی این پرسشنامه بوسیله پرسشنامه های ملاک شامل پرسشنامه شخصیتی آیزنک، پرسشنامه شخصیتی چند وجهی مینه سوتا و پرسشنامه BDVI ارزیابی شد. ضرایب همبستگی و خلاصه نتایج آزمونهای رگرسیون چند متغیری بر روی پرسشنامه های فوق الذکر حاکی از رضایت بخش بودن این پرسشنامه بوده است. برای آزمون فرضیه های پژوهش از پرسشنامه های پرخاشگری (ساخته شده توسط پژوهشگر) تیپ شخصیتی الف، پرسشنامه سردرد میگرن و میزان افسردگی (D) از پرسشنامه شخصیتی چند وجهی مینه سونا استفاده شد. بر اساس ضرایب همبستگی به دست آمده فرضیه اول تأیید شد (به استثنای همبستگی عامل دوم پرخاشگری با افسردگی در آزمودنیهای مذکر). همچنین همبستگی عامل سوم پرخاشگری با افسردگی در کل آزمودنیها و هر دو جنس معنی دار نبود. فرضیه دوم تحقیق در مورد کل آزمودنیها و آزمودنیهای مؤنث و مذکر به تفکیک نیز تأیید شد. بر اساس ضرایب به دست آمده فرضیه سوم در مورد کل آزمودنیها و آزمودنیهای مؤنث و مذکر نیز به تفکیک تأیید شد. همچنین فرضیه چهارم (به ترتیب:2.55=t (0.01>P)، نیز به تفکیک 2.86=t (0.01>P)، ?/??=t (0.001>P) و 2.27=t (0.05>P) تأیید شد.
۶.

فرضیه در تاریخچه پژوهش علمی و مشکلات فرضیه آزمایی در علوم تربیتی و رفتاری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: عقل گرایی فرضیه آزمایی تجربه گرائی استنباطی گری استقرایی گری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 675 تعداد دانلود : 130
در تاریخچه آموزش عالی کشور ما، دهه 1370 شاهد توسعه پژوهشهای علمی در اکثر زمینه ها و از جمله علوم تربیتی و رفتاری بوده است. در پژوهشهای تربیتی – رفتاری که در کشور ما عمدتاٌ جنیه توصیفی، میدانی و نیمه آزمایشی دارند، فرضیه آزمائی که معمولاٌ با بهره گیری از آزمونهای معنی داری آماری انجام می شود،جایگاه ممتازی یافته است. اما در خصوص شیوه های فرضیه آماری و نیز میزان کارایی آزمونهای معنی داری در پژوهشهای علوم تربیتی و رفتاری نه تنها اتفاق نظر کافی وجود ندارد، بلکه مناظره هایی هم در جریان است. در این مقاله کوشش شده است تا پژوهش در علوم تربیتی – رفتاری در چشم انداز تئوریک وسیعی مورد بررسی قرار گیرد تا موقعیت فرضیه آزمایی در آن با توجه با دیدگاههای شناخت شناسی و روش علمی مشخص شود. برای حصول این نتیجه، نخست تعریف و تبینی از مفهوم فرضیه عرضه می شود و دیدگاههای دو مکتب تجربه گرایی و عقلگرایی و دو رویکرد متناظر با آنها یعنی استقرایی گری رایشنباخ و استنباطی گری پوپر در این خصوص بررسی و مقایسه خواهد شد. سپس به برخی از انتقادات وارده به فرضیه آزمایی از طریق اعمال آزمونهای معنی داری اشاره خواهد شد. مطالب و تحلیلهای این مقاله برخی از ضعف های مبنایی و تئوریک پژوهش در علوم تربیتی و رفتاری را نشان می دهند و ضمناٌ مدلل دارند که اگر بنا باشد این علوم به طور بنیادی پیشرفت حاصل کنند باید برخی از وجوه متدلوژی تحقیق مورد بازاندیشی قرار گیرد.
۷.

مقایسه اثر بخشی سه روش روان درمانی در کاهش اختلال نقص توجه – بیش فعالی کودکان پسر دبستانی پایه های سوم و چهارم شهر شیراز(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: روان درمانی اثر بخشی اختلال نقص توجه – بیش فعالی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 642 تعداد دانلود : 296
این پژوهش به منظور مقایسه اثر بخشی سه روش روان درمانی تعلیم خود آموزی کلامی به کودکان، تعلیم رفتار درمانی و خود آموزی کلامی به مادران کودکان، در کاهش بی توجهی و تکانشوری کورکان مبتلا به اختلال نقص توجه – بیش فعالی انجام شده است. جامعه آماری مورد مطالعه، مشتمل بر دانش آموزان پسر کلاس سوم و چهارم ابتدائی مدارس دولتی شهرستانهای شیراز بوده است. از جامعه مورد نظر به شیوه تصادفی چند مرحله ای 2863 دانش آموز جهت تشخیص ADHD مورد غربالگری قرار گرفتند. بدین ترتیب، مجموعاٌ 160 آزمودنی ADHD در چهار گروه 40 نفری به طور تصادفی گمارده شدند. از همان کلاسها، 40 کودک بهنجار به طور تصادفی جهت گروه گواه بهنجار انتخاب شد. پژوهش به شیوه آزمایشی با طرح پیش آزمون پس آزمون با پنج گروه انجام شد. چهار گروه متعلق به کودکان ADHD است و یک گروه مربوط به کودکان طبیعی است. نوع مداخله در گروههای ADHD به روش تصادفی تعیین شد. متغیرهای وابسته (بی توجهی و تکانشوری) با فرم فارسی آزمون عملکرد پیوسته ارزیابی شد. نتایج نشان داد، گروه تعلیم خود آموزی کلامی به کودک بیشترین را بهبودی را در عملکرد نشان می دهد. تحلیل واریانس چند متغیری و تحلیل واریانس یک راهه، و روش پیگیری توکی، تفاوتهای معنی داری بین گروه های تعلیم خود آموزی کلامی به مادر و کودک از یک سو و گروههای گواه از سوی دیگر در پاسخهای صحیح و حذف نشان داد گروه تعلیم رفتار درمانی به مادر با هیچ کدام از گروه های گواه تفاوت معنی داری نشان نداد.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۲۲