علیرضا کوچک زایی

آهن و محصولات خوردگی آن از جمله عوامل موثر در فرایند تخریب آثار چرمی، به ویژه نمونه های مدفون هستند. بر این اساس هدف از این مطالعه، ارزیابی تأثیرات محصولات خوردگی آهن در شدت تخریب چرم است. در این راستا یک نمونه چرمی حاصل از خاک برداری محوطه کارخانه چرم خسروی تبریز (دانشگاه هنر اسلامی تبریز) مورد مطالعه قرار گرفت. بر اساس خصوصیات ظاهری، این چرم در شرایط تدفین در مجاورت آهن و محصولات خوردگی آن قرار داشته است. جهت ارزیابی ساختاری بخش های مختلف چرم و شدت تخریب آنها، از آزمون نقطه ای شناسایی آهن، اندازه گیری میزان خاکستر چرم، µ-XRF ، طیف سنجی UV-Vis و FTIR و بررسی میکروسکوپی استفاده شد. همچنین طیف های FTIR بر اساس تابع گوسی برازش شد و مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل نشان داد که این نمونه با استفاده از نمک های کروم دباغی شده و احتمالاً از آهک جهت موزدایی آن استفاده شده است. بررسی چهار نقطه از این نمونه، حضور آهن با میزان متفاوت را در بخش های مختلف چرم نشان داد، به عبارتی بخشی از چرم در تماس مستقیم با آهن قرار داشته است و به مرور محصولات خوردگی به ساختار چرم نفوذ کرده و موجب اختلاف در میزان آهن در بخش های مختلف آن شده اند. بررسی خصوصیات ساختاری این نواحی نشان داد که با افزایش آهن، تغییر در یکپارچگی ساختار مارپیچ سه جزئی کلاژن و هیدرولیز آن افزایش یافته و از طرفی تشدید اکسایش کلاژن را نیز به همراه داشته است.

هدف: هدف از این پژوهش شناسایی قارچ­های موجود بر نسخ خطی آرشیو موزه و کتابخانه­ی ملی ملک و تأثیرات ناشی از آن­ها بر کاغذ و سلامت افراد در تماس با آثار است روش / رویکرد پژوهش: در این پژوهش روش یافته­اندوزی میدانی، آزمایشگاهی و کتابخانه­ایست. ابتدا آثار بر اساس تأثیرات بصری قارچ­ها، در شش دسته­ی کلی قرار گرفتند و سپس نمونه­هایی از آثار شاخص هر دسته به منظور کشت و شناسایی قارچ، در شرایط استریل برداشته­شد. جهت کشت از محیط سابورو دکستروز آگار استفاده شد و قارچ­ها بر اساس خصوصیات و ویژگی­های ماکروسکپی، میکروسکپی و مرفولوژی شناسایی شدند. سپس بر اساس نتایج حاصل، تأثیرات آن­ها بررسی شد. یافته­ها و نتایج پژوهش: بررسی­ها نشان می­دهد که قارچ­های موجود بر آثار کاغذی موجود در آرشیو موزه و کتابخانه­ی ملی ملک به ترتیب پراکنش شامل کلادوسپوریوم (هرباریوم)، پنی­سیلیوم (اکسپانسوم)، آسپرژیلوس نیجر، رایزوپوس (استولونیفر)، سفالوسپوریوم، آسپرژیلوس گلاوکوس و آلترناریا آلترناتا است، که جز قارچ­های سلولوتیک­اند، و با تولید آنزیم­های سلولاز، منجر به تخریب ساختاری سلولز کاغذ و تغییرات بصری متفاوت بر آن­ها می­شوند. بر این اساس قارچ کلادوسپوریوم (هرباریوم) عامل ایجاد لکه­های درشت آبی تیره تا سیاه، آسپرژیلوس نیجر لکه­هایی به شکل نقاط کوچک سیاه، آسپرژیلوس گلاوکوس لکه­های قهوه­ای، آلترناریا آلترناتا لکه­های تیره قهوه­ای تا سیاه، سفالوسپوریوم لکه­های گلبه­ای و صورتی تا قرمز مایل به قهوه­ای و قارچ­های رایزوپوس (استولونیفر) و پنی­سیلیوم (اکسپانسوم) نیز لکه­های زرد روشن تا زرد مایل به قهوه­ای در آثار بررسی شده، است. علاوه­بر این با توجه به قابلیت تولید مایکوتوکسین و سموم مختلف، این قارچ­ها مشکلات متعددی را برای سلامتی افراد ایجاد می­کنند. از این­رو لزوم درمان سریع­تر این آثار امری روشن است.