سید احمد پارسا

سید احمد پارسا

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۶۸ مورد.
۱.

حذف و مؤلفه های آن در کتاب «نفرین زمین» آل احمد براساس نظریه «ون لیوون»(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: حذف گفتمان انتقادی نفرین زمین ون لیوون

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 729 تعداد دانلود : 763
رمان نفرین زمین از آثار در خور توجه از لحاظ مطالعات اجتماعی (تحلیل گفتمان) مربوط به دهه 40 است. پژوهش حاضر این رمان را از دیدگاه گفتمان انتقادی براساس مؤلفه حذف در الگوی «ون لیوون» بررسی کرده است. هدف این پژوهش نمایاندن پیوند میان دیدگاه های اجتماعی و فکری با ساخت های گفتمان مدار در متون داستانی است تا اهمیت ساختارهای زبانی در ایجاد گفتمان های اجتماعی و رابطه آن با قدرت و سلطه نشان داده شود. در این گفتار با به کارگیری روش توصیف و تحلیل، براساس مؤلفه های «جامعه شناختی- معنایی» در الگوی بازنمایی کنش گران اجتماعی لیوون نحوه استفاده نویسنده از شیوه های حذف و دلایل آن را در مجموع 3600 عبارت گفتمان مدار نفرین زمین بررسی کرده ایم. نتایج پژوهش بیانگر آن است که نویسنده در این داستان با انتخاب ساختارهای خاص زبانی از جمله: جملات کوتاه همراه با  انواع حذف، ترجیح ساخت های مجهول بر معلوم، استفاده از ساخت های مصدری و صفت سازی در عبارات گفتمانی سعی در پنهان سازی نقش کنشگران اجتماعی داشته و این، مستقیم با نهادهای اجتماعی و جامعه نویسنده علی الخصوص «نهاد قدرت و سیاست» مرتبط است. در نفرین زمین تأثیر مسائل سیاسی بر نهادهای اجتماعی، اقتصادی و مردمی آن دوره مشهود  است و آل احمد با گزینش های زبانی و سبک خاص خود مظاهر  تجدد و تحولات اجتماعی و برهم خوردن توازن قدرت را در جامعه تبیین کرده است.
۲.

شگردهای مشروعیت سازی در امثال و مثل نماهای زبان فارسی و نقش آن ها در تحلیل گفتمان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مثل گفتمان ون لیوون مشروعیت اقتدار اقناع

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 413 تعداد دانلود : 450
موضوع پژوهش حاضر «شگردهای مشروعیت سازی در امثال و مثل نماهای زبان فارسی و نقش آن ها در تحلیل گفتمان» است. پژوهش براساس نظریه مشروعیت بخشی ون لیوون صورت گرفته تا نشان دهد که امثال و مثل نماها چگونه می توانند به گفتمان مشروعیت بدهند. روش پژوهش توصیفی تحلیلی است و براساس مؤلفه های ون لیوون مانند اقتدارسازی، ارزیابی اخلاقی، عقلانی سازی و اسطوره سازی استوار است. جامعه آماری دوازده هزار مثل فارسی و سی هزار معادل آن ها اثر ابراهیم شکورزاده بلوری است. حجم نمونه سه هزار مثل فارسی است که براساس شیوه نمونه گیری تصادفی نظام مند (systematic random sampling) از این کتاب انتخاب شده است. نتیجه نشان می دهد از میان فرایندهای مشروعیت سازی، مؤلفه ارزیابی و سنجش با مجموع 380 مثل و مثل نما بیشترین بسامد را دارد. به نظر می رسد این امر به دلیل اهمیت ارزیابی از یک سو و تمایل انسان ها به سنجش و ارزیابی از سوی دیگر است. همچنین نتیجه بیانگر این است که امثال و مثل نماها در گفتمان با اهداف گوناگونی چون اقناع مخاطب، مشروعیت بخشی به کلام و سلب مشروعیت از دیگری صورت می گیرد که به گونه ای در تقابل خود و دیگری نمود می یابد. واژه های کلیدی: مثل، گفتمان، ون لیوون، مشروعیت، اقتدار، اقناع
۳.

تحلیل و بررسی لالایی های بیداری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ادب رسمی ادب عامه دوره مشروطه لالایی لالایی های بیداری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 758 تعداد دانلود : 542
لالایی ها گونه ای از نغمه های مادرانه است که در خواباندن کودکان به کار می رود، اما گونه ای از ادب رسمی هم در دوران مشروطه با تأسی از همین لالایی ها برای عموم مردم و با هدف آگاهی بخشی و بیداری آنان از سوی برخی از شاعران آن دوره سروده شده است. پژوهش حاضر به تحلیل و بررسی لالایی های بیداری میرزا علی اکبر صابر (1241 1290ش)، ابوالقاسم لاهوتی (1266 1335ش) و سید اشرف الدین گیلانی (1249 1313ش) می پردازد. شناساندن این گونه لالایی ها، دلایل سرایش آن ها، تحلیل ساختار و محتوای آن ها و تفاوت های این گونه لالایی ها با لالایی های مرسوم از اهداف این پژوهش است. روش پژوهش توصیفی تحلیلی است. داده ها به شیوه کتابخانه ای و سندکاوی گردآوری و با استفاده از تکنیک تحلیل محتوا تجزیه و تحلیل شده است. نتایج نشان می دهد این لالایی ها تحت تأثیر شرایط اجتماعی، سیاسی و فکری حاکم بر آن دوران شکل گرفته است. سادگی زبان، استفاده از سنت ادب عامه، طبیعی بودن شگردهای ادبی و دوری از تعقید راز موفقیت این گونه شعر در پیوند با مخاطبان در تفهیم مسائل سیاسی، بیدارسازی و آگاهی بخشی بوده است. همچنین نتایج بیانگر دو گفتمان متفاوت از سرایندگان این شعرهاست که دلایل آن به تفصیل در متن مقاله ارائه شده است.
۴.

تحلیل کارکردهای گفتمانی رمان «سال بلوا» با رویکرد نورمن فرکلاف(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تحلیل گفتمان انتقادی رمان سال بلوا حقوق زنان هویت ملی ایدئولوژی ضدّاستعماری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 149 تعداد دانلود : 466
زندگی ساختگی (تخیلی) در یک رمان از واقعیت های اجتماعی روزمره، روابط قدرت و ایدئولوژی های مختلف جدایی ناپذیر است و نویسنده بر مبنای اعتقادات خود از زبان به شیوه های گوناگونی برای بازنمایی آن ها بهره می گیرد. درک چگونگی و چرایی گرایش های فکری و باورهای این نویسندگان، به خلق جذابیت های بسیاری در میان پژوهشگران و منتقدان ادبی دامن زده است، تا ضرورت کاربست روش تحلیل متن برجسته شود. در این میان، تحلیل گفتمان انتقادی به عنوان روشی کارآمد چنین ضرورتی را پوشش داده است. پژوهش حاضر برای فهم کارکردهای گفتمانی رمان «سال بلوا» نوشته عباس معروفی (Maroofi, 1990)،که بخشی از واقعیت های تاریخ معاصر ایران را روایت می کند، رویکرد فرکلاف (Fairclough, 2000) را برگزیده است. یافته ها نشان می دهد در سطح توصیف؛ کاربست واژه ها و عبارت ها، بازنمایی کننده استبداد، خشونت علیه زنان، خفقان سیاسی- اجتماعی با استفاده از هم معنایی، واژه های غیر رسمی، باهم آیی، وجهیّت، دشواژه و تقابل های دوگانه از فراوانی بالایی برخوردار بوده است؛ در سطح تفسیر و از نظر بافت موقعیتی و بینامتنیت، این رمان، تحت تأثیر اندیشه های ملی- مذهبی پیش و پس از اسلام، دفاع از حقوق زنان و اندیشه های مبارزه با استثمار و استبداد است و در سطح تبیین نیز می توان تقابل گفتمان های ایرانی- غیرایرانی، اقتدار مردانه- انقیاد زنانه و تقابل مردم- حکومت را دریافت کرد.
۵.

تحلیل منطق گفتمانی کاربست جری و تطبیق آیات قرآنی در قصاید انوری(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : 738 تعداد دانلود : 829
پژوهشگران ادب پارسی تنها با رویکرد بلاغی به بررسی بهره گیری شاعران از آیات قرآنی در سروده های خود پرداخته اند و از اهداف آنان در به کارگیری این آیات غافل بوده اند. پژوهش حاضر به بررسی این مسئله در قصاید انوری می پردازد و می کوشد با استفاده از جری و تطبیق، آیات قرآنی را از منظر کارکردهای آنها تحلیل کند. روش پژوهش، توصیفی-تحلیلی است. جامعه ی آماری 207 قصیده دیوان انوری، تصحیح مدرس رضوی و حجم نمونه مطابق فرمول کوکران 132 قصیده است که با استفاده از شیوه ی تصادفی ساده (simple random sampling) انتخاب شده است. نتیجه نشان می دهد که انوری با بهره گیری از قاعده ی جری و تطبیقِ آیات، مفاهیم و مضامین قرآنی را بر موضوعات مورد نظر خویش تطبیق داده است؛ به گونه ای که مضمون نهایی شعر وی دور از شأن نزول حقیقی آیات است. به عبارت دیگر وی مفاهیم قرآنی را با کارکردهایی چون اقناع مخاطب، بزرگنمایی، استدلال، بیان گفتمان خود و مواردی از این دست، به صورت جری و تطبیق در قصاید خود به کاربرده است که در متن مقاله به تفصیل به آنها پرداخته شده است.
۶.

بررسی و تحلیل گفتمان آرمان شهری پاپلی یزدی در کتاب شازده حمام برمبنای نظریه گفتمانی لاکلاو و موفه(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : 674 تعداد دانلود : 167
موضوع پژوهش حاضر بررسی و تحلیل گفتمان آرمان شهری پاپلی یزدی در کتاب شازده حمام برمبنای نظریه گفتمانی لاکلاو و موفه است. جامعه آماری پژوهش کتاب پنج جلدی شازده حمام و حجم نمونه سه جلد اول این کتاب است که جلد اول و دوم آن تاکنون 34 بار و جلد سوم 14 بار تجدید چاپ شده است. دلیل انتخاب این موضوع، گفتمان های فرامتنی این اثر است که آن را از آثار مشابه متمایز ساخته است. همچنین، علت انتخاب نظریه یادشده، کارآمدبودن تحلیل گفتمان برای تحلیل اثر نویسنده مذکور است. روش پژوهش توصیفی -تحلیلی است. داده ها براساس تحلیل محتوا و با استفاده از نظریه گفتمانی لاکلاو و موفه تحلیل شده است. پژوهش حاضر برمبنای این نظریه به دنبال یافتن پاسخ این سؤال است: مفصل بندی مفاهیم و فرآیند هویت یابی گفتمان آرمان گرایانه نویسنده و نسبت آن با گفتمان حاکم چگونه است؟ نتایج نشان می دهد که براساس این نظریه، گفتمان نوگرای نویسنده در تضاد با گفتمان سنّت گرای حاکم شکل می گیرد و «تجدد و پیشرفت» را به مثابه دال خالی در جایگاه دال مرکزی قرار می دهد. همچنین، دال های فرهنگ و حقوق زنان را پیرامون دال مرکزی مفصل بندی می کند و به هر کدام هویت و معنایی تازه می بخشد. در پایان، نویسنده انسان ها را به عنوان عامل و کارگزار ترغیب می کند تا برای تحقق جامعه آرمانی خود فعالیت کنند.
۷.

تحلیل بلاغی چیستان در ادب عامه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: ادب عامه چیستان کنایه مکنی عنه تعلیق معنا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 203 تعداد دانلود : 863
پژوهشگران علوم بلاغی از آغاز تاکنون تمام توجه خود را به ادب رسمی معطوف کرده اند. نگاهی به شاهد مثال های کتب بلاغی به خوبی مؤیّد این نظر است. این مسئله در تدریس مباحث بلاغی در مراکز آموزشی چون دانشگاه ها نیز کاملاً صدق می کند، غافل از اینکه ادب عامه ساختار و زیبایی شناسی خاص خود را دارد که غفلت از آن، نادیده گرفتن بخش بزرگی از ظرفیت بلاغی زبان است. پژوهش حاضر به روش توصیفی تحلیلی و با استفاده از معیارهای بلاغی به زیبایی شناسی چیستان به عنوان نوعی از کنایه در ادب عامه پرداخته است. نتایج نشان می دهد در پژوهش های انجام شده تنها به بلاغت قسمت اول (توصیف) توجه شده و از بلاغت موصوف غافل مانده اند؛ درحالی که پنهان سازی و تعلیق معنا با توجه به وصف های موجود، بیانگر این است که چیستان درواقع کنایه از موصوف است. نکته ای که تاکنون به گونه بایسته به آن پرداخته نشده و عدم توجّه به این مسئله، موجب شده در کتب بلاغی به اشتباه در مبحث بدیع جای بگیرد. تفاوت این گونه کنایه با کنایات مرسوم کتب بلاغی و تبیبن و تشریح زیبایی های آن، در مقایسه با نمونه های ادب رسمی از مباحثی است که در متن مقاله به تفصیل به آن پرداخته شده است
۸.

تحلیل و بررسی چیستان در زبان کردی (گویش سورانی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
تعداد بازدید : 457 تعداد دانلود : 917
موضوع پژوهش حاضر "تحلیل و بررسی چیستان در زبان کردی (گویش سورانی)" است.فراهم کردن زمینۀ آشنایی بیشتر نسل جوان با فرهنگ عامه، جلوگیری از ایجاد گسست بیشتر نسل جدید با فرهنگ بومی خود، بازشناخت جلوه های ادب شفاهی به ویژه چیستان و نقش آن در مطالعات علمی امروز از اهداف عام و بازشناخت چیستان های زبان کردی و تحلیل ساختار و محتوای آن از اهداف خاص این پژوهش محسوب می شوند. روش تحقیق توصیفی تحلیلی است. داده ها به شیوه کتابخانهای گردآوری شده و به روش تحلیل محتوا تجزیه و تحلیل شده است. جامعۀ آماری پژوهش ۳۷۷ چیستان کردی است که به شیوه استقرای تام بررسی شده است. منبع مورد استفاده کتاب هه ته له ی کوردی (چیستان کردی) اثر عبیدالله ایوبیان مرکزی است. دلیل انتخاب این اثر، دانشگاهی بودن مؤلف، داشتن نگاه علمی در گردآوری چیستان، دقت نظر ایشان و تسلط بر فرهنگ عامۀ کردی است. نتایج بیانگر این است که چیستان های گویش کردی سورانی در سه گروه چیستان، شبه چیستان و معما قابل طبقه بندی هستند که گروه اول بیشترین بسامد را دارند. چیستان های زبان کردی بیشتر محصول دوران کشاورزی است، اما با رواج مدرنیته تعدادی از امثال مربوط به تکنولوژی نیز دیده می شود. همچنین نتیجه بیانگر اشتراک برخی از چیستانها با چیستان های زبان فارسی است، اما برخی از ویژگی ها نیز ویژه زبان کردی است که شناخت آنها به درک بهتری از این چیستان ها می انجامد.
۹.

نقد و بررسی وزن سروده های فارسی تاریخ بیهقی در تصحیح یاحقّی – سیّدی(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : 154 تعداد دانلود : 525
تاریخ بیهقی یکی از متون منثور فارسی است که در دو مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد رشته زبان و ادبیّات فارسی تدریس می شود. تاکنون شش تصحیح از تاریخ بیهقی انجام شده که تصحیح فیّاض و تصحیح یاحقّی–سیّدی بیشتر مورد اقبال پژوهشگران قرارگرفته است. از آنجاکه وجود یک تصحیح منقّح، کار تعلیم و تعلّم این اثر را آسان تر می سازد، پژوهش حاضر به نقد و بررسی وزن سروده های فارسی تاریخ بیهقی در تصحیح یاحقّی–سیّدی و مقایسه آن با تصحیح فیّاض می پردازد و می کوشد با بررسی اوزان این سروده ها، میزان صحّت ضبط و دقّت مصحّحان را بسنجد. برای این کار، کوشش شده علاوه بر بهره گیری از قواعد عروضی زبان فارسی، از نسخه بدل ها، توجّه به صورخیال، انسجام بافت متن، تصحیح های معتبر دیوان های شاعران مورد استفاده و موارد دیگر این چنینی استفاده شود. روش پژوهش، توصیفی - تحلیلی است و داده ها به شیوه کتاب خانه ای و سندکاوی با استفاده از روش تحلیل محتوا بررسی شده اند. نتیجه نشان می دهد دریافت درست معنی ابیات، پیوند آن ها با گزاره های تاریخی متن و فهم درست این گزاره ها در گرو وزن صحیح ابیات است که متأسّفانه در تصحیح یاحقّی–سیّدی به وزن برخی از ابیات، توجّه کافی نشده است و این تصحیح به رغم در اختیار داشتن نسخ خطّی بیشتر، در این زمینه دقّت نظر کمتری دارد.
۱۰.

کارکرد مراقبتی- تنبیهی فضای زندان در زندان سروده های احمد شاملو: خوانشی گفتمانی و جامعه شناختی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: احمد شاملو زندان سروده فضا مراقبت و تنبیه فوکو لوفور

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 624 تعداد دانلود : 813
زندان سروده های احمد شاملو ازنظر ساختاری، کارکردی، مضمونی و گفتمانی تفاوت های معناداری با شکل کلاسیک حبسیه دارد. در پژوهش حاضر، با رویکردی تلفیقی و از راه به کارگیری ابزار گفتمانی و نشانه شناختی، زندان سروده های احمد شاملو بررسی شده است. در پژوهش حاضر، به منظور تفسیر کارکرد زندان به مثابه ابزاری تنبیهی، از آرای فوکو درباب مراقبت و تنبیه استفاده شده و در جهت تبیین مناسبات قدرت و پیوندش با فضای انضباطی و مجازات زندان، گریزی به مبحث سلطه و اقتدار زده شده و از آثار جامعه شناسان و فیلسوفانی چون ماکس وبر و توماس هابز بهره گرفته شده است. در تفسیر فضای زندان نیز آرای لوفور در خصوص فضا و منظر به کار گرفته شده است. نتایج پژوهش حاضر نشان می دهد که شاملو اتهامش را نمی پذیرد و مجازات را نامشروع می داند و به این وسیله کارکرد تنبیهی و انضباطی زندان را بی اعتبار می کند؛ نیز، فضای زندان در زندان سروده های شاملو فضایی گفتمانی است که شاعر کوشیده است با گریزهای پیاپی به فضای بیرونی، از ظرفیت دیالکتیکی فضا بهره بگیرد و زندان را از هویت کالبدی و متعین خود به مثابه مکانی بسته و محصور تهی کند و آن را همچون تجربه زیستی بایسته ای در جهت نیل به مقصود به تصویر بکشد.
۱۱.

بررسی زمینه های فرهنگی و گفتمانی شکل گیری هویت در شعر عقاب خانلری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: شعر عقاب خانلری هویت نشانه شناسی فرهنگی بینامتنیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 435 تعداد دانلود : 845
  پیوند دانش های متعدد علوم انسانی با یکدیگر، رویکردهای تلفیقی کارآمدی را در حوزه ی بینامتنیت طرح کرده است. مبحث هویت یکی از مقوله های مهمی است که پیوند اساسی با جامعه شناسی، نشانه شناسی فرهنگی، تحلیل گفتمان، انسان شناسی و حتی نقد ادبی دارد. پژوهش حاضر کوشیده است تا با رویکردی بینامتنی، عناصر مشترک نشانه شناسی، گفتمانی و انسان شناسی را در پیوند با عنصر هویت به کار گیرد تا به بازنمایی هویت «عقاب» در شعر عقاب خانلری بپردازد. دراین میان، نظریه ی آلوده انگاری ژولیا کریستوا و مبحث «خود» و «دیگری» در حوزه ی نشانه شناسی فرهنگی، به عنوان ابزار و پشتوانه های اصلی تفسیر، گزینش شده اند تا به بازنمایی فرایند شکل گیری هویت عقاب، در تعامل و تضاد با فرهنگ بیگانه و رانه های آلوده بپردازد. یافته های پژوهش نشان می دهد که مرگ درابتدای روایت به عنوان رانه ای آلوده، سوژه را به چاره جویی وامی دارد؛ اما پس از تعامل با بیش فرهنگ (فرهنگ زاغ) و مشاهده ی رانه های آلوده، ازجمله از محیط زندگی و خوراک زاغ، به هویت اجتماعی خود بازمی گردد و با تلقی مرگ به عنوان امر مطلوب، به طرد رانه های آلوده و ترک سرزمین بیگانه دست می زند.        
۱۲.

آرمان شهر سپهری، اعتراض خاموش به سیاست های عصر پهلوی دوم(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سهراب سپهری اعتراض آرمان شهر مسائل سیاسی - اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 277 تعداد دانلود : 938
وقتی سخن از اعتراض به میان می آید بلافاصله ذهن متوجه شاعرانی چون: اخوان ثالث، شاملو، کسرایی، مصدق، شفیعی کدکنی و شاعرانی از این دست می شود و شاید پذیرش اندیشه اعتراض سهراب سپهری (1307-1359 هجری شمسی) به نظام اجتماعی- سیاسی جامعه عصرخود برای بسیاری به سختی قابل پذیرش باشد؛ زیرا وی با هنجارگریزی در این زمینه، شیوه ای متفاوت از دیگران را برگزیده است. رویکرد متفاوت او به این مقوله، دریافت جنبه اعتراض او را برای بسیاری با دشواری مواجه کرده است. پژوهش حاضر به بررسی دو سروده او با عنوان «آب» و «پشت دریاها» می پردازد و می کوشد با نمایاندن شیوه های اعتراض سپهری به شناخت بُعدی از شخصیت و جهان بینی وی بپردازد که تاکنون مغفول مانده است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی است و نتایج با استفاده از شیوه تحلیل محتوا تجزیه وتحلیل می شود. نتایج نشان می دهد که سپهری با ترسیم جامعه مطلوب و آرمانی خود می کوشد با تقابل وضع موجود در مقابل وضع مطلوب، اعتراض خود را به وضع موجود نشان دهد.
۱۳.

توصیفی از تدریس سماعی درس عروض، خود مردم نگاری یک استاد دانشگاه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: آموزش سماعی عروض ریتم ریتم موسیقی خود مردم نگاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 156 تعداد دانلود : 266
هدف: هدف این پژوهش بیان تحلیل و تجارب تحصیل و تدریس نویسنده از درس عروض با روش خود مردم نگاری است.روش: این روش رویکردی کیفی و خود-مردم نگارانه دارد. منبع داده های پژوهش، تجارب نگارنده به عنوان یکی از استادان دانشگاه در زمان تحصیل و تدریس درس عروض است که به شیوه روایتگری تنظیم و روایت های پژوهشگر در ارتباط شیوه آموزش ابداعی درس عروض تبیین و تفسیر شده است.یافته های پژوهش: یافته های پژوهش بیانگر این است که روش سنتی تدریس عروض، آموزش این درس را برای فراگیران دشوار و کسل کننده کرده بود. روایتگر مورد مطالعه با تجربه این مشکلات در دوران دانشجویی، روشی تازه ابداع کرد. در این روش برای حاکم کردن پذیرش آموزش سماعی لازم بود ابتدا پیش شرط هایی چون آموزش واج، هجا، تقطیع، املای عروضی و افاعیل عروضی رعایت شود؛ سپس با تکیه بر فراهم آوردن طرح درس مناسب با تکیه بر استراتژی کلان(در سطح دانشگاه ها و مراکز آموزشی)و استراتژی خرد(در سطح کلاس درس) به نیازهای آموزشی فراگیران در این زمینه پاسخ داده شود. فراهم کردن نمونه های جذاب شعری، استفاده از بحور پرکاربرد و سالم، آموزش رهاسازی ذهن، ارائه نمونه های سازگار با مصادیق فرهنگی و متناسب با روحیه و سن دانشجویان و در نهایت استفاده از راهبردهای یاددهی_ یادگیری مشارکتی این درس را به یکی از دروس جذّاب و فراگیری موفقیت آمیز سماعی اوزان و بحور عروضی تبدیل کرد.
۱۴.

بررسی صحّت ضبط سروده های فارسی تاریخ بیهقی در دو تصحیح فیاض و یاحقی- سیدی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: بیهقی تاریخ بیهقی تصحیح اشعار فارسی چاپ فیاض چاپ یاحقی سیدی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 575 تعداد دانلود : 598
در بیش از یک چهارم سروده های فارسیِ تاریخ بیهقی اختلافاتی در ضبط ابیات در دو تصحیح فیّاض و یاحقّی   سیّدی دیده می شود که به اختلاف معنی انجامیده است. نویسندگان این پژوهش می کوشند با تحلیل این اختلافات، ضبط درست این ابیات را مشخص کنند. اعتبارسنجی این دو تصحیح در ضبط این ابیات، ارائه ضبط درست تر ابیات و کمک به درک بهتر مفاهیم تاریخ بیهقی از اهداف این پژوهش است. پژوهش با روش توصیفی تحلیلی انجام شده است. داده ها به شیوه استقرای تام و با استفاده از روش کتابخانه ای و سندکاوی بررسی شد؛ سپس با توجه به چینش واژگان و گزینش و قرارگرفتن آنها در محور هم نشینی و جانشینی و استفاده از مفاهیم دستوری، معنایی، وزن شعر و اختلاف نسخه ها به شیوه استدلالی عقلانی تجزیه و تحلیل شد. نتیجه نشان می دهد در هشتاد و یک بیت (بیش از یک چهارم) از مجموع 321 بیت شعر فارسیِ تاریخ بیهقی ، اختلافاتی در ضبط و گزارش ابیات در این دو تصحیح دیده می شود که به اختلاف معنی نیز انجامیده است. در پنجاه و سه بیت (43/65 درصد)، ضبط و گزارش فیاض درست تر است؛ اما در چهارده بیت (28/17 درصد)، ضبط یاحقّی   سیّدی درست تر به نظر می رسد. همچنین در این پژوهش صورت درست و معنی روشن چهار بیت از چهارده بیتی ارائه شده است که در هر دو تصحیح مغشوش بود و درنتیجه معنی نامفهومی داشت.
۱۵.

A Lesser-Known Characteristic of Metaphorization in Khaghani’s poems(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: Khaghani odes metaphor Paradigmatic Axis Metaphorical Chain

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 257 تعداد دانلود : 481
The subject of the present study is the metaphorical chain, a lesser-known characteristic of metaphorization in Khaghani's poetry. The purpose of this study is to better understand the ability of Khaghani odes, his specific techniques in metaphorization, the rhetorical capacities of the Persian language, and the elegance of Khaghani’s poetry. The statistical population was selected according to the version of Khaghani's odes emented by Mirjad al-Din al-Kaza'i, which contains 130 odes. The sample size was based on Cochran's formula and 97 odes were selected by simple random sampling using a random number table. The research method employed was descriptive-analytical. Data were obtained through the library and document analysis method and analyzed based on the content analysis technique. According to the research findings, in metaphorization, Khaghani used strange and far-fetched metaphors, hybrid metaphors, and metaphorical chains. The metaphorical chain is one of the lesser-known features of Persian literature and a stylistic feature of Khaghani’s poetry that distinguishes him from Iranian and Arab poets. Choosing the present tense with the transitive verb provided the poet with a metaphorical chain as exemplified in an 88-verse poem with the two motifs of the Prophet Mohamed's (p.b.u.h.) grave soil and praise of his poetry. In this poem, he succeeds in creating 44 metaphors for the grave of the Prophet (p.b.u.h) and 14 metaphors in praising his poetry as a paradigmatic axis.
۱۶.

بازتاب زنانگی در رباعیات مهستی گنجوی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اروتیک زنانه زبان زنانه معشوق مرد مهستی گنجوی نگرش جنسیتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 93 تعداد دانلود : 21
مهستی گنجوی(490-577ق) بانوی رباعی سرا، بسیار پیشروتر از زمان خود زیسته است؛ زیرا جهان بینی و وضعیت زندگی او موجب سرودن اشعاری شده که با توجّه به شعر زنان شاعر کلاسیک در تاریخ ادبیات فارسی کم سابقه است. مهستی در گذشته با قضاوت های نادرست، مورد بی مهری قرارگرفته است و در زمان معاصر نیز این اجحاف در برخی پژوهش ها درباره ی او هویّداست. نشان دادن ویژگی های زنانه ی مهستی در رباعیاتش از اهداف پژوهش حاضر است. پژوهش، به شیوه ی توصیفی و داده ها به روش سندکاوی و کتابخانه ای گردآوری و با استفاده از تحلیل محتوا تجزیه و تحلیل شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که مهستی بی هیچ پرده پوشی آنچه احساس و تجربه ی زنانه اش اقتضا می کند، در شعر نمایان می سازد. از خصوصیات زنانه ی او می توان به ابراز عشق و علاقه به جنس مخالف، اشاره به جنسیت خود، تصاویر و ویژگی های زنانه، اعتراض خاموش فمنیستی، محافظه کاری، زبان اروتیک زنانه اشاره کرد که در متن مقاله با ذکر نمونه به تفصیل بیان شده است.  
۱۷.

کارکرد جملات معترضه عربی در نفثه المصدور(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: روایت زندگی نامه خودنوشت نفثه المصدور راوی جمله معترضه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 126 تعداد دانلود : 720
مبحث جملات معترضه از مباحثی است که در دو حوزه ی بلاغت و دستور زبان مطرح می شود ولی قرار گرفتن آن تحت عنوان حشو، بار معنایی منفی به آن داده و موجب شده – تاکنون به گونه ی بایسته – مورد توجه واقع نشود. پژوهش حاضر با رویکردی نوین به این مبحث در اثرِ ادبی– تاریخی نفثه المصدور اثر شهاب الدین محمد خرندزی نسوی پرداخته و کوشیده ضمن کشف کارکردهای آن ها، ارتباط این جملات را با متن روشن کند. روش پژوهش، توصیفی- تحلیلی است و داده ها با استفاده از تکنیک تحلیل محتوا به شیوه ی سندکاوی بررسی شده اند. نتیجه نشان می دهد جملات معترضه به طور کلی و جملات معترضه عربی به طور اخص در نفثه المصدور، علاوه بر تقویت جنبه های عاطفی متن و افزایش قدرت رسانگیِ زبان، در بیست و چهار کارکرد در متن بکار گرفته شده اند. قابلیت تعمیم پذیری این کارکردها به دیگر متون ادبی و لزوم تغییر و اصلاح نگرش در باره این گونه جملات از دیگر نتایج این پژوهش است.
۱۸.

کارکردهای معنایی- منظوری جملات معترضه در تاریخ بیهقی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تاریخ بیهقی دستور معانی حشو جمله معترضه نقش های معنایی - منظوری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 611 تعداد دانلود : 126
مبحث جمله معترضه از مباحث مشترک بین دستور زبان و علم معانی است. منحصرکردن آن به دعا و نفرین، اطلاق حشو به آن و مواردی ازاین دست موجب شده است تاکنون به گونه ای بایسته به آن پرداخته نشود؛ درحالی که جمله معترضه ضمن افزودن بار عاطفی کلام، حضور راوی و نظرات و جبهه گیری های مشخص او یا به تعبیر دیگر گفتمان او را در متن روایت نمایان و اهداف متعدد دیگری را نیز دنبال می کند. پژوهش حاضر به بررسی کارکردهای معنایی - منظوری جملات معترضه در تاریخ بیهقی می پردازد و می کوشد با تبیین این کارکردها ضمن کمک به تغییر نگرش مخاطبان از این جملات، به درک بهتر رخدادهای تاریخی و درک بهتر گفتمان ابوالفضل بیهقی نیز کمک کند. روش پژوهش، توصیفی تحلیلی است و داده ها به شیوه کتابخانه ای گردآوری شده و به روش تحلیل محتوا تجزیه و تحلیل شده اند. نتیجه نشان می دهد این جملات در تاریخ بیهقی، خلاف تصور معمول تنها به جملات دعایی و بدلی محدود نمی شوند، بلکه کارکردهای مهمی چون، توضیح بیشتر، تأکید و برجسته سازی، توصیف و بیان حالت، ستایش و بزرگداشت، بیان علت ، مذمّت، استعطاف، اقناع مخاطب، استوارکردن کلام، اظهار تعجب و شگفتی، اغراق و بزرگ نمایی و موارد متعدد دیگری را دربرمی گیرد که به تفصیل بررسی می شوند.
۱۹.

تشبیه های تلمیحی در سروده های شفیعی کدکنی (م. سرشک)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: شعر معاصر تشبیه تشبیه تلمیحی شفیعی کدکنی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 817 تعداد دانلود : 687
تلمیح و تشبیه دو مقوله بلاغی ا ند که اندیشمندان علوم بلاغی از دیرباز در دو حوزه بدیع و بیان به آنها پرداخته اند. برخی شاعران ایرانی با استفاده از ظرفیت های زبان فارسی، با تلفیق این دو مقوله گونه بلاغی تازه ای پدید آورده اند که در این پژوهش با نام تشبیه های تلمیحی از آنها یاد می شود. موضوع پژوهش حاضر، بررسی این گونه بلاغی در سروده های دهه چهل و برخی از سروده های اوایل دهه پنجاه شفیعی کدکنی است. برای این کار، آیینه ای برای صداها شامل مجموعه های شعری زمزمه ها ، شب خوانی ، از زبان برگ ، در کوچه باغ های نشابور ، مثل درخت در شب باران ، از بودن و سرودن ، و بوی جوی مولیان ، بررسی شده است. هدف این پژوهش شناساندن ویژگی های این گونه بلاغی چون آشنایی زدایی، برجسته سازی، ایجاز، ترجمه ناپذیری، داشتن زمینه روایی و اختصاص آن به زبان فارسی است که برای اولی بار در ادب پارسی انجام می گیرد. شناخت رابطه مضمونی این تشبیه ها با موضوعات شعری شفیعی کدکنی و میزان توانمندی او در به کارگیری و نوع تلمیحات به کار رفته، از اهداف دیگر این پژوهش است که به روش توصیفی تحلیلی و با استفاده از شیوه تحلیل محتوا بررسی شده اند. قرار دادن شخصیت های اساطیری، دینی، عرفانی، علمی و غنایی در جایگاه مشبّه به در این تشبیه ها، آگاهی شاعر از این مقولات و تسلط او در این زمینه را نشان می دهد. همین مسئله بسامد این تشبیه ها در سروده های شاعر، نوآوری های او در این بخش و تناسب معنایی مضمونی سروده ها با این گونه بلاغی را توجیه می کند.
۲۰.

نوآوری های یغمای جندقی در هجوسرایی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ‌یغمای جندقی نوآوری هجو تعزیه بورلسک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 208 تعداد دانلود : 620
علی رغم اهمیت هجو در مطالعات روان شناسی، جامعه شناسی و ادبیات، این نوع ادبی هنوز به گونه ای بایسته، مورد توجه واقع نشده است. نگاهی اجمالی به پژوهش های انجام شده درباره ی آن، در مقایسه با سایر گونه های ادب غنایی، به خوبی مبین این مسأله است. موضوع پژوهش حاضر، بررسی نوآوری های یغمای جندقی در هجوسرایی است. معرفی هجو و اهمیت آن، شناساندن شگردها و نوآوری های یغما در هجوسرایی و فراهم آوردن زمینه ی آشنایی بیش تر با یغما، از اهداف پژوهش حاضر محسوب می شود. روش پژوهش، توصیفی تحلیلی است؛ داده ها با روش کتابخانه ای و سندکاوی، گردآوری شده و با استفاده از تکنیک تحلیل محتوا، تجزیه و تحلیل شده اند. نتیجه نشان می دهد که یغما با به کارگیری ساختار و قالب تعزیه در هجو، استفاده از واژه های عامیانه و به کار بردن افتنان، به نوآوری پرداخته است. یکی دیگر از شگردهای نوآوری او، استفاده از وزن و بحر و لحن روایی شاهنامه در هجو است؛ به گونه ای که می توان آن را نوعی حماسه ی مسخره (بورلسک) نامید که در ادب فارسی مسبوق به سابقه نیست.  

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان